Familiegegevens en opleiding

Popko Deisz werd geboren op 25 april 1844 te Siddeburen gem. Slochteren als zoon van Jacobus Philippus Deisz en Hinderkje Kornelis Bos

Derk Brouwer meldt het overlijden van Popko in 1888 in Apalachicola, Florida aan de Golf van Mexico, USA.

Derk Brouwer "Mijn zeemansleven 1878-1900. Eenige herinneringen uit het leven van D.Brouwer welke hij zal trachten zoo goed mogelijk weer te geven"

Stichting Nederlandse Kaap-Hoornvaarders. 1999, 47 pp. resp 41 pp.

 

Lidmaatschap zeemanscollege(s)

Popko Deisz was effectief lid van het zeemanscollege “De Vereeniging” uit Delfzijl met vlagnummer 74 in de periode 1879 t/m 1888

 

Opmerkingen in verband met Zeemanscollege(s)

Geen

 

De schepen van de kapitein

Bouma⁰²⁵ vermeldt P.J.Deisz als gezagvoerder gedurende:

*   1879 van de brik “Anna Bethy”, gebouwd in 1858, locatie niet vermeld, 227 ton o.m., varend voor S.v/d Hei te Heveskes. Het schip werd te Cuxhaven afgekeurd;

*   1882 t/m 1883 van de bark”Amanda”, gebouwd in 1854 te Rostock, 258 ton o.m., varend voor S.v/d Hei te Heveskes;

*   1884 t/m 1888 van de bark “Paulina” ex Lizzie Morrow, gebouwd in 1864 te St.John, 575 ton o.m., varend voor S.v/d Hei te Heveskes.

 

Monsterrollen uit het Gemeentearchief van Delfzijl

Monsterrol 1858-30, 25 maart 1858, kof “Maria Edina”, kapitein Lammert E.Stamhuis, 30 jaar uit Farmsum. Voorts stuurman Egge Stamhuis, 24 jaar uit Farmsum, matroos en de kok Popko J.Deisz, 14 jaar uit Slochteren;

Monsterrol 1859-33, 17 maart 1859, kof “Antje”, kapitein M.P.Munning, geen leeftijd en woonplaats vermeld. Voorts de scheepsjongen Popko J.Deisz, 15 jaar uit Heveskes;

Monsterrol 1860-27, 09 maart 1860, kof “Margaretha Geziena”, kapitein Siert J.Edema, 40 jaar uit Farmsum. Voorts stuurman Jan F.Bos, 28 jaar uit Farmsum, 28 jaar uit Farmsum, matroos en de lichtmatroos Popko J.Deisz, 15 jaar uit Heveskes;

Monsterrol 1861-78, 19 juli 1861, kof “Trekvogel”, kapitein H.Freese, 27 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Hindrik Nijhof, 25 jaar uit Delfzijl en 2 lichtmatrozen waaronder Popko Deisz, 17 jaar uit Heveskes;

Monsterrol 1862-32, 17 maart 1862, kof “Jantina Alberdina”, kapitein Sjouke S.Wortel, 38 jaar uit Delfzijl. Voorts een kok en 2 matrozen, waaronder P.J.Deisz, 17 jaar uit Heveskes;

Monsterrol 1863-3, 17 februari 1863, kof “Jantina Alberdina”, kapitein Sjouke S.Wortel, 39 jaar uit Delfzijl. Voorts kok, matroos en lichtmatroos Popko J.Deisz, 18 jaar uit Heveskes;

Monsterrol 1863-78, 23 oktober 1863, galjoot “Libra”, kapitein Adriaan J.Borst, 43 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Ahas Gransbergen, 20 jaar uit Delfzijl, kok, scheepsjongen en 2 matrozen waaronder  Popko J.Deisz, 19 jaar uit Heveskes;

Monsterrol 1871-30, 23 maart 1871, kof “Alida Giezen”, kapitein Petrus Nieland, 48 jaar uit Veendam. Voorts stuurman Popko J.Deisz, 26 jaar uit Heveskes, kok, matroos en lichtmatroos;

 

Monsterrol 1876-35, 13 maart 1876, brik “Rosario”, kapitein Popko J.Deisz, 32 jaar uit Heveskes. Voorts stuurman Hindr. J.Bootsman, 36 jaar uit Delfzijl en een kok;

Monsterrol 1876-101, 12 juni 1876, brik “Rosario”, kapitein Popko J.Deisz, 32 jaar uit Heveskes. Voorts stuurman Hinderikus Bootsman, 36 jaar uit Delfzijl, kok, 2 matrozen en een lichtmatroos;

Monsterrol 1877-16, 28 februari 1877, brik “Anna en Betje”, kapitein Popko Deisz, 32 jaar uit Heveskes. Voorts stuurman Jan H. Schreuder, 34 jaar uit Farmsum, kok, 2 matrozen en een lichtmatroos;

Monsterrol 1877-98, 29 juni 1877, brik “Anne Betty”, kapitein Popko Deisz, 33 jaar uit Heveskes. Voorts stuurman Remmert van Linge, 32 jaar uit Delfzijl, kok, 3 matrozen en 2 lichtmatrozen;

Monsterrol 1877-152, 01 september 1877, brik “Anne Betty”, kapitein Popko Deisz, 33 jaar uit Heveskes. Voorts kok en lichtmatroos;

Monsterrol 1878-46, 23 maart 1878, brik “Anna en Betsy”, kapitein Popko Deisz, 33 jaar uit Heveskes. Voorts stuurman Hemmo Zoutman, 30 jaar uit Delfzijl, kok, 3 matrozen, lichtmatroos en een kajuitwachter;

Monsterrol 1879-28, 02 april 1879, brik “Anne Betty”, kapitein Popko J.Deisz, 35 jaar uit Heveskes. Voorts 1^ste stuurman Johannes Goeeken, 38 jaar uit Noordbroek, 2^de stuurman Petrus Rottinghuis, 26 jaar uit Delfzijl, kok, 3 matrozen en een kajuitwachter;

Monsterrol 1879-73, 18 juni 1879, brik “Anna en Betje”, kapitein Popko Deisz, 35 jaar uit Heveskes. Voorts 3 matrozen;

Monsterrol 1879-110, 18 augustus 1879, brik “Anna en Betje”, kapitein Popko Deisz, 36 jaar uit Heveskes. Voorts 2 matrozen;

 

Monsterrol 1881-24, 29 maart 1881, brik “Nimrod”, kapitein Jan Kruizinga, 37 jaar uit Loppersum. Voorts stuurman Popko J.Deisz, 37 jaar uit Heveskes, kok, 3 matrozen, lichtmatroos en een kajuitwachter;

 

Monsterrol 1881-90, 15 augustus 1881, bark “Amanda”, kapitein Popke Deisz, 37 jaar uit Heveskes. Voorts stuurman Harmannus Meezenbroek, 53 jaar uit Groningen, kok, 3 matrozen en 2 lichtmatrozen;

Monsterrol 1882-42, 20 maart 1882, bark “Amanda”, kapitein Popko Deisz, 37 jaar uit Heveskes. Voorts stuurman Jacob Waterborg, 27 jaar uit Groningen, kok, 3 matrozen en 2 lichtmatrozen;

Mosterrol 1882-102, 06 juli 1882, bark “Amanda”, kapitein Popko J.Deisz, 38 jaar uit Heveskes. Voorts stuurman Jacob Waterborg, 27 jaar uit Groningen, kok, 4 matrozen en een lichtmatroos;

Monsterrol 1883-25, 12 maart 1883, bark “Hamanda”, kapitein Popko J.Deisz, 39 jaar uit Heveskes. Voorts stuurman Jacob Waterborg, 28 jaar uit Groningen, kok, 4 matrozen en een lichtmatroos;

Monsterrol 1883-67, 02 juli 1883, bark “Amanda”, kapitein Popko J.Deisz, 33 jaar uit Heveskes. Voorts 3 matrozen;

Monsterrol 1883-76, 19 juli 1883, bark “Paulina”, kapitein Popko Deisz, 33 jaar uit Heveskes. Voorts 1^ste stuurman Hayo Post, 44 jaar uit Farmsum, 2^de stuurman Bernardus Evers, 21 jaar uit Appingedam, kok, zeilmaker en 2 matrozen;

Monsterrol 1883-118, 05 oktober 1883, bark “Paulina”, kapitein Popko Deisz, 33 jaar uit Heveskes. Voorts stuurman Hayo Post, 44 jaar uit Farmsum, bootsman, zeilmaker, kok, 6 matozen en een lichtmatroos;

Monsterrol 1884-1, 03 januari 1884, bark “Pauline”, kapitein Popko Deisz, 33 jaar uit Heveskes. Voorts 1^ste stuurman Hayo Post, 44 jaar uit Farmsum, 2^de stuurman Jacobus Eilts, 22 jaar uit Delfzijl, kok, zeilmaker, 4 matrozen en 2 lichtmatrozen;

Monsterrol 1884-76, 01 augustus 1884, bark “Paulina”, kapitein Popko Deisz, 40 jaar uit Heveskes. Voorts stuurman Hayo Post, 46 jaar uit Farmsum, bootsman, 5 matrozen en 2 lichtmatrozen;

Monsterrol 1884-101, 07 oktober 1884, bark “Pauline”, kapitein Popko Deisz, 40 jaar uit Heveskes. Voorts stuurman Hayo Post, 45 jaar uit Farmsum, kok, bootsman, zeilmaker, 5 matrozen en 2 lichtmatrozen;

Monsterrol 1884-103, 09 november 1884, bark “Pauline”, kapitein Popko Deisz, geen leeftijd vermeld uit Heveskes;

Monsterrol 1885-55, 24 juni 1885, bark “Paulina”, kapitein Popko Deisz, 40 jaar uit Heveskes. Voorts stuurman Hayo Post, 46 jaar uit Farmsum, bootsman, kok, 6 matrozen en 2 lichtmatrozen;

Monsterrol 1885-90, 29 september 1885, bark “Paulina”, kapitein Popko Deisz, 40 jaar uit Heveskes. Voorts stuurman Hayo Post, 46 jaar uit Farmsum, kok, bootsman, 6 matrozen en 2 lichtmatrozen;

Monsterrol 1886-44b, 16 juni 1886, bark “Pauline”, kapitein Popko Deisz, 41 jaar uit Heveskes. Voorts stuurman Hayo Post, 47 jaar uit Farmsum, kok, bootsman, 5 matrozen en 3 lichtmatrozen;

Monsterrol 1886-77, 03 september 1886, bark “Paulina”, kapitein Popko Deisz, 41 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Hayo Post, 48 jaar uit Farmsum, kok, bootsman, 5 matrozen, 2 lichtmatrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1887-25, 14 maart 1887, bark “Paulina”, kapitein Popko Deisz, 42 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Hayo Post, 48 jaar uit Farmsum, kok, bootsman, 5 matrozen en 3 lichtmatrozen;

Monsterrol 1890-64, 17 juni 1890, bark “Paulina”, kapitein Popko Deisz, geen leeftijd vermeld uit Heveskes. Voorts een lichtmatroos;

Monsterrol 1891-1, 23 januari 1891, bark “Paulina”, kapitein Popko Deisz, leeftijd niet vermeld uit Heveskes. Voorts een niet met rang aangeduid bemanningslid;

Monsterrol 1891-29, 21 maart 1891, bark “Paulina”, leeftijd niet vermeld uit Delfzijl. Voorts een niet met rang aangeduid bemanningslid.

 

Samenvatting gegevens monsterrollen

1. Popko wordt ook vermeld als P.J. en Popko J.

2   Er zijn in totaal 37 monsterrollen vermeld op de website van het Noordelijk Scheepvaartmuseeum. Alle rollen zijn afkomstig uit het Gemeentearchief van Delfzijl.

3. De monsterrollen zijn gedateerd van 1858 t-m 1891. Daarbij zijn er de volgende onduidelijkheden±
4. De leeftijden van Popko lopen in deze periode logisch op van 14 jaar tot 42 jaar. Zij duiden op een geboortejaar 1844/1845. Maar in 1883-1884 zijn er 4 opgaven die “uit de pas”` lopen en duiden op een geboortejaar 1850. Aangenomen wordt dat er hier sprake is van verschrijvingen op de monsterrollen van 33 jaar i.p.v.39 jaar.
5. Er zijn drie monsterrollen op naam van Popko Deisz in 1890-1891. Maar gezien een opgave in een reisverslag van Derk Brouwer zou kapitein Deisz in 1888 zijn overleden.

     Te concluderen is dat de zeemanscarriëre van Popko bijna 30 jaar heeft geduurd.

4. Als woonplaats is in 1858 Slochteren opgegeven en daarna voor het overgrote deel Heveskes, met een enkele keer Delfzijl.
5. Het overzicht van de monsterrollen luidt:

     *   1858               kok op de kof “Maria Edina”, kapt. L.E.Stamhuis                                        14 jaar

     *   1859               scheepsjongen op de kof Antje”, kapt. M.P.Munning                                  15 jaar

     *   1860               lichtmatroos op de kof “Margarthe Geziena”, kapt. S.J.Edema                  15 jaar

     *   1861               lichtmatroos op de kof “Trekvogel”, kapt. H.Freese                                    17 jaar

     *   1862               matroos op de kof “Jantina Alberdina”, kapt. S.S.Wortel                            17 jaar

     *   1863               lichtmatroos op de kof “Jantina Alberdina”, kapt. S.S.Wortel                    18 jaar

     *   1863               matroos op de galjoot “Lubra”, kapt. A.J.Borst                                             19 jaar

     *   1871               stuurman op de kof “Alida Giezen”, kapt. P.Nieland                                   26 jaar

     *   1876               kapitein op de brik “Rosario”                                                                           32 jaar

     *   1877-1879     kapitein op de brik “Anna en Betje” /”Anne Betty”/”Anna en Betsy”      32-36 jaar

     *   1881               stuurman op de brik “Nimrod”, kapt. J.Kruizinga                                         37 jaar

     *   1881-1883     kapitein op de bark “Amanda”                                                                        37-39 jaar

     *   1883-1887     kapitein op de bark “Paulina”/”Pauline”                                                        39-42 jaar

6. Analyse van de zeemanscarriëre

     Popko begon op jonge leeftijd met zijn zeemansloopbaan en doorliep het normale patroon via scheepsjongen, lichtmatroos, matroos naar de rang van gezagvoerder. De aanloopperiode duurde bijn 20 jaar op de wat kleinere schepen zoals kof en galjoot. Maar als gezagvoerder kreeg hij de leiding over grotere twee- en driemasters.

     In zijn loopbaan zijn een paar onderbrekingen in monsterrollen bv. 1864-1870 en 1872-1875. Hij zal dan vanuit andere havens hebben gevaren, waarvan de monsterrollen niet zijn nagekeken. In zijn periode als kapitein was voor een korte onderbreking in 1881 stuurman.

 

Overige bijzonderheden

Kapitein P.J.Deisz was van 1884 t/m 1888 gezagvoerder van de bark "Pauline", gebouwd in 1864 te St.John, groot 575 ton n.m. Hij voer voor rederij S.van der Hei te Heveskes (bij Delfzijl).

Derk Brouwer monsterde als matroos aan op 14 maart 1887 te Delfzijl met als eerste bestemming Engeland. Van deze reis heeft hij uitgebreid verslag gedaan. In Delfzijl was het schip bevracht met haver bestemd voor Gloucester. Vervolgens werd in Cardiff kolen geladen bestemd voor Kingston,Jamaica. Op dit traject raakte men in zeer zwaar weer verzeild. Men was getuige van het vergaan van een Italiaans schip, waaraan men geen hulp kon bieden. Na 57 dagen arriveerde men in Kingston, vanwaar men een lading hout naar Goole in Engeland moest brengen. Ook tijdens deze reis was er zwaar weer, maar Goole werd tenslotte na 63 dagen bereikt. Vervolgens werd in North Shields kolen ingenomen voor Dememarij en daarna een lading balken voor Apalachicola in de USA aan de Golf van Mexico. In deze plaats ontstond oponthoud "...aangezien onze Kapitein J.Deis ernstig ziek is geworden, en wel zoo erg, zoo dat hij soms helemaal buiten kennis was, en soms zoo uit zijn kooi sprong en met een mes op ons aanvloog, en ieder die hij te pakken kon krijgen begon hij mee te vechten. Daar dit al eenige malen was voor gekomen, kon het zoo natuurlijk niet blijven en werd een Docter aan boord gehaald. Deze constateerde dat hij in de Brazielië de moeras koorts in zijn hoofd had gekregen, en dit werkte nu uit, en kon wel tot geheel kranzinnigheid leiden, en zoo doende zeide de Docter dat hij aam land moest in een ziekenhuis, en moest de opperstuurman de Heer H.Post mee.Na eerst een dag in een hotel met de Kapt. hebben doorgebracht, alwaar de stuurman heel veel mee beleefd heeft, werd de Kapt. in het militair hospitaal opgenomen. Nadat hij hier eenige dagen had gelegen is hij overleden, juist de zelfde dag dat wij naar zee zijn gegaan (het welk later bleek) en nu werd onze stuurman benoemd tot Kapitein". Vandaar ging de reis terug naar Delfzijl. Onderweg was er nog wel weer storm maar men arriveerde tenslotte op 09 juli 1888, na 17 maanden.⁰⁴⁸.

 

 

Familiegegevens en opleiding

Jacob Waterberg werd geboren te Groningen op 25 september 1854 als zoon van Reinder Waterberg en Hinderkien de Vries.

Hij trouwde op 20 april 1911 te Groningen met Jaaptje Nanninga, geboren te Uithuizen op 13 februari 1857 als dochter van Berend Nanninga en Grietje Marema. Deze was eerder op 10 mei 1900 te Groninger getrouwd met de kapper Arnoldus Smit, die op 16 juni 1910 te Groningen overleed, 66 jaar.

Jaaptje overleed op 22 september 1932 te Groningen, 75 jaar.

Jacob Waterberg overleed op 08 april 1929 te Groningen, 74 jaar, relatie Jaaptje Nanninga.

 

Lidmaatschap zeemanscollege(s)

J.Waterborg was effectief lid van het zeemanscollege “De Vereeniging” te Delfzijl met vlagnummer 61 in de periode 1894 t/m 1897.

 

Opmerkingen in verband met Zeemanscollege(s)

Geen

 

De schepen van de kapitein

Bouma⁰²⁵ vermeldt H.(!!) Waterborg als gezagvoerder gedurende:

*     1884 t/m 1887 van de bark”Amanda”, gebouwd in 1854 te Rostock, 258 ton o.m., varend voor S.v/d Hei te Heveskes;

*     1888 t/m 1891 van de bark “Clara” ex Bali, ex Rothley, gebouwd in 1865 te Quebec, 1048 ton o.m., varend voor S.v/d Hei te Heveskes. Het schip werd in 1891 te Havana wegens averij afgekeurd en verkocht.

       Volgens Mast^092a op 29 januari 1891 lek binnen gelopen te Havanna op reis van Pensacola naar Delfzijl met hout. Op 18 maart 1891 te Havanna afgekeurd en op 6 april verkocht voor gouden $675,-.

 

Monsterrollen uit het Gemeentearchief van Delfzijl

Monsterrol 1882-42, 20 maart 1882, bark “Amanda”, kapitein Popko Deisz, 37 jaar uit Heveskes. Voorts stuurman Jacob Waterborg, 27 jaar uit Groningen, kok, 3 matrozen en 2 lichtmatrozen;

Monsterrol 1882-102, 06 juli 1882, bark “Amanda”, kapitein Popko Deisz, 38 jaar uit Heveskes. Voorts stuurman Jakob Waterborg, 27 jaar uit Groningen, kok, 4 matrozen en een lichtmatroos;

Monsterrol 1883-25, 12 maart 1883, bark “Hamanda”, kapitein Popko J.Deisz, 39 jaar uit Heveskes. Voorts stuurman Jacob Waterborg, 28 jaar uit Groningen, kok, 4 matrozen en een lichtmatroos;

Monsterrol 1883-95, 02 september 1883, bark “Amanda”, kapitein Jacob Waterborg, 28 jaar uit Groningen. Voorts stuurman Klaas Freerks Bos, 44 jaar uit Farmsum, kok en 5 matrozen;

Monsterrol, 1884-35, 20 maart 1884, bark “Amanda”, kapitein Jakob Waterborg, 29 jaar uit Groningen. Voorts stuurman Klaas J.Bos, 46 jaar uit Farmsum en 4 matrozen;

Monsterrol 1884-63, 19 juli 1884, bark “Amanda”, kapitein Jakob Waterborg, 29 jaar uit Groningen. Voorts kok, 3 matrozen en een lichtmatroos;

Monsterrol 1884-89, 01 september 1884, bark “Hamanda”, kapitein Jakob Waterborg, 29 jaar uit Groningen. Voorts kok en 2 matrozen;

Monsterrol 1885-20, 17 maart 1885, bark “Hamanda”, kapitein Jakob Waterborg, 30 jaar uit Groningen. Voorts stuurman Bart Ohlsen, 28 jaar uit Delfzijl, kok, 3 matrozen, lichtmatroos en een dekjongen;

Monsterrol 1885-60, 08 juli 1885, bark “Amanda”, kapitein Jacob Waterborg, 30 jaar uit Groningen. Voorts kok, 2 matrozen en een lichtmatroos;

Monsterrol 1885-84, 28 augustus 1885, bark “Amanda”, Jakob Waterborg, 30 jaar uit Groningen, 2 matrozen en 2 lichtmatrozen;

Monsterrol 1886-21, 05 april 1886, bark “Amanda”, kapitein Jakob Waterborg, 31 jaar uit Groningen. Voorts stuurman jan Jakob Valom, 32 jaar uit Farmsum, kok, 3 matrozen en een lichmatroos;

Monsterrol 1886-52, 09 juli 1886, bark “Amanda”, kapitein Jakob Waterborg, 31 jaar uit Groningen. Voorts stuurman Jan Jacob Valom, 32 jaar uit Farmsum,kok, 4 matrozen en een lichtmatroos;

Monsterrol 1886-76, 01 september 1886, bark “Amanda”, kapitein Jakob Waterborg, 31 jaar uit Groningen. Voorts kok, matroos en 2 lichtmatrozen;

Monsterrol 1887-46, 09 april 1887, bark “Hamanda”, kapitein Jakob Waterborg, 32 jaar uit Groningen. Voorts een kok;

Monsterrol 1887-114, 13 december 1887, bark “Clara”, kapitein Jakob Waterborg, 33 jaar uit Groningen. Voorts 1^ste stuurman Joseph Johannes van der Nap, 32 jaar uit Groningen, 2^de stuurman Herman Kornelis van der Goot, 20 jaar uit Sappemeer, 2 koks, bootsman, timmerman, zeilmaker, 8 matrozen en 5 lichtmatrozen;

Monsterrol 1888-63, 18 juli 1888, bark “Clara”, kapitein Jakob Waterborg, geen leeftijd vermeld uit Groningen. Enige persoon op de monsterrol;

Monsterrol 1888-72, 28 juli 1888, bark “Clara”, kapitein Jakob Waterborg, 33 jaar uit Groningen. Voorts 1^ste stuurman Evertwijn Boswijk, 47 jaar uit Oude Pekela; 2^de stuurman Jakob Ugen, 44 jaar uit Munterndam, kok, bootsman, timmerman, zeilmaker, 10 matrozen en een lichtmatroos;

Monsterrol 1911-66, 29 mei 1911, sleepboot “Frater”, kapitein J.Waterberg, 56 jaar uit Groningen. Voorts stuurman J.Swart 36 jaar uit Delfzijl, 1^ste machinist en een 2^de machinist.

Samenvatting van de monsterrollen

1. Vanwege de combinatie van de vermelding van de schepen, de leeftijd van de kapitein en diens vóórnaam is , allen op de monsterrollen, is geconcludeerd dat er sprake is van Jacob Waterberg. Toch is ook op de monsterrollen soms als naam Waterborg vermeld.
2. Er zijn in totaal 18 monsterrollen met de naam van Jacob op de website van het Noordelijk Scheepvaartmuseum. Alle rollen zijn afkomstig uit het Gemeentearchief van Delfzijl.
3. De monsterrollen zijn gedateerd van 1882 t/m 1911 met als leeftijden 27 t/m 56 jaar, een zeemanscarriére van zeker meer dan 30 jaar.
4. Als woonplaats is altijd Groningen opgegeven
5. Het overzicht van de monsterrollen luidt:

       *     1882-1883       stuurman op de bark “Amanda, kapt. Popko Deisz                                                  27-28 jaar

`      *     1883-1887       kapitein op de bark “Amanda” (ook “Hamanda)                                                    28-31 jaar

       *     1888                  kapitein op de bark “Clara”                                                                                         32-33 jaar

       *     1911                  kapitein op de sleepboot “Frater”                                                                               56 jaar.

                                           was een boot van de sleepbootrederij Frater Smit

 

Overige bijzonderheden

Provinciale Groninger Courant 04 oktober 1888¹¹⁴

Rotterdam, 2 oktober. Volgens telegram uit Gothenburg is het barkschip CLARA, kapt. J. Waterborg, van Sundsvall naar Delfzijl, gestrand en zit vol water. (opm: schip blijft in de vaart t/m 1891).

 

 

 

 

Familiegegevens en opleiding

Jacobus Eilts werd geboren 03 oktober 1861 te Appingedam als zoon van kapitein Jan Christiaans Eilts en Jantje Eikema.

Hij trouwde op 27 juni 1891 te Sappemeer als buitenvaarder met Margaretha Catharina Koenes, geboren  24 december 1870 te Sappemeer als dochter van Koeno Koenes en Reinderdina Schut.^{allegroningers}

 

Lidmaatschap zeemanscollege(s)

J.Eilts was effectief lid van het zeemanscollege “De Vereeniging” uit Delfzijl met vlagnummer 74 in de periode 1890 t/m 1900.

 

Opmerkingen in verband met Zeemanscollege(s)

Geen

 

De schepen van de kapitein

Bouma⁰²⁵ vermeldt J.Eilts als gezagvoerder gedurende:

*    1892 t/m 1895 van de bark “Heveskes II”, ex Irma, ex Libertas, ex Pyrmont, gebouwd in 1866 te Brake, 390 ton o.m., varend voor S.v/d Hei te Heveskes.

 

Monsterrollen uit het Gemeentearchief van Delfzijl

Monsterrol 1876-14, 26 juli 1876, kof “Elisabeth Jantina”, kapitein Pieter Eisses Oosting, 26 jaar uit Uithuizermeeden. Voorts stuurman Berend de Jonge, 38 jaar uit Farmsum, kok Jacobus Eilts, 14 jaar uit Delfzijl en een lichtmatroos;

Monsterrol 1877-3, 15 februari 1877, schoener “Cornelia”, kapitein Jacob Nieuwenhuis, 40 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Berend Harkema, 32 jaar uit Delfzijl, 2 koks, matroos, de lichtmatroos Jacobus Eilts, 15 jaar uit Delfzijl en een kajuitwachter;

Monsterrol 1878-31, 14 maart 1878, kof “Catharina”, kapitein Jan Jacob Valom, 24 jaar uit Farmsum. Voorts stuurman Johannes Swarts, 42 jaar uit Westerlee, kok, matroos en de lichtmatroos Jacob Eilts, 16 jaar uit Delfzijl;

Monsterrol 1879-9, 11 maart 1879, galjoot “Libra: , kapitein A.Rasker, 39 jaar uit Groningen. Voorts de lichtmatroos Jacobus Eilts, 17 jaar uit Delfzijl;

Monsterrol 1880-8, 03 maart 1880, brik “Elisabeth Jantina”, kapitein Arend J.Jager, 40 jaar uit Farmsum. Voorts stuurman Jan N.Huisman, 26 jaar uit Farmsum, kok, 2 matrozen en de lichtmatroos Jacobus Eilts, 18 jaar uit Delfzijl;

Monsterrol 1882-117, 11 augustus 1882, brik “Moree”, kapitein Remko Balkema, 36 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Enno Focken Lengner, 37 jaar uit Bremerhaven, kok, 3 matrozen waaronder  Jacobus Eilts, 20 jaar uit Delfzijl en een lichtmatroos;

Monsterrol 1884-1, 03 januari 1884, bark “Pauline”, kapitein Popko Deisz, 33 jaar uit Heveskes. Voorts 1^ste stuurman Hayo Post, 44 jaar uit Farmsum, 2^de stuurman Jacobus Eilts, 22 jaar uit Delfzijl, zeilmaker, 4 matrozen en 2 lichtmatrozen;

Monsterrol 1887-79, 06 augustus 1887, bark “Amanda”, kapitein Jaobus Eilts, 25 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Frans Loman, 34 jaar uit Veendam, kok, 3 matrozen en een lichtmatroos;

Monsterrol 1887-97, 24 september 1887, bark “Amanda”, kapitein Jacobus Eilts, 25 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Frans Loman, 34 jaar uit Veendam, kok, 4 matrozen en een lichtmatroos;

Monsterrol 1888-67, 21 juli 1888, bark “Pauline”, kapitein Jacobus Eilts, 26 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Hayo Post, 49 jaar uit Farmsum, zeilmaker, kok, bootsman, 4 matrozen , lichtmatroos en 2 dekjongens;

Monsterrol 1888-99, 26 september 1888, bark “Pauline”, kapitein Jacobus Eilts, 26 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Hayo Post, 49 jaar uit Farmsum, kok, zeilmaker, bootsman, 3 matrozen, 3 lichtmatrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1888-119, 28 december 1888, bark “Pauline”, kapitein Jacob Eilts, 27 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Hayo Post, 50 jaar uit Farmsum, bootsman, kok, timmerman, zeilmaker, 4 matrozen en 2 lichtmatrozen;

Monsterrol 1889-106, 26 augustus 1889, bark “Pauline”, kapitein Jacobus Eilts, 27 jaar uit Delfzijl. Voorts 1^ste stuurman H.P.Lukkien, 50 jaar uit Veendam, 2^de stuurman Bastiaan Schoonhoven, 25 jaar uit Delfzijl, bootsman, kok, zeilmaker, 4 matrozen en 2 lichtmatrozen;

Monsterrol 1891-72, 12 juli 1891, bark “Heveskes II”, kapitein Jacobus Eilts, 28 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Freerk Janssen Teerling, 42 jaar uit Farmsum, zeilmaker, kok, 3 matrozen, 3 lichtmatrozen, kajuitwachter en de kapiteinsvrouw Margeretha Koenes, 20 jaar uit Delfzzijl;

Monsterrol 1891-104, 02 november 1891, bark “Heveskes II”, kapitein Jacobus Eilts, 28 jaar uit Delfzijl. Voorts 1^ste stuurman Freerk Janssen Teerling, 43 jaar uit Farmsum, 2^de stuurman Willem Kwant, 22 jaar uit Garmerwolde, zeilmaker, kok, 2 matrozen, 2 lichtmatrozen, 2 dekjongens en de kapiteinsvrouw Margaretha Koenes, 20 jaar uit Delfzijl;

Monsterrol 1891-107, 21 november 1891, bark “Heveskes II”, kapitein Jacobus Eilts, leeftijd niet vermeld uit Delfzijl. Voorts een niet met rang vermeld bemanningslid;

Monsterrol 1893-59, 19 juni 1893, bark “Heveskes II, kapitein Jacobus Eilts, geen leeftijd vermeld uit Delfzijl. Verder geen bemanningsleden vermeld;

Samenvatting gegevens uit de monsterrollen

1. De voornaam wordt vermeld als Jacob en Jacobus
2. Er zijn 17 monsterrollen met de naam Jacobus Eilts op de website van het Noordelijk Scheepvaartmuseum. Alle rollen zijn aanwezig op het Gemeentearchief van Delfzijl.
3. De rollen zijn gedateerd van 1876 t/m 1893 met als leeftijden 14 t/m 30 jaar. Zijn overlijdensjaar is niet achterhaald maar wellicht heeft hij nog vanuit andere havenplaatsen gevaren, waarvan de monsterrollen niet door ons zijn nagegaan.
4. Als woonplaats is altijd Delfzijl opgegeven.
5. Het overzicht van de monsterrollen luidt:

      *    1876                kok op de kof “Elisabeth Jantina”, kapt. P.E.Oosting                                           14 jaar

      *    1877                lichtmatroos op de schoener “Cornelia”, kapt. J.Nieuwenhuis                                     15 jaar

      *    1878                lichtmatroos op de kof “Catharina”, kapt. J.J.Valom                                           16 jaar

      *    1879                lichtmatroos op de galjoot “Libra”, kapt. A.Rasker                                              17 jaar

      *    1880                lichtmatroos op de brik “Elisabeth Jantina”, kapt. A.J.Jager                               18 jaar

      *    1882                matroos op de brik “Moree”, kapt. R.Balkema                                                     20 jaar

      *    1884                2^de stuurman op de bark “Pauline”, kapt. P.Deisz                                                  22 jaar

      *    1887                kapitein op de bark “Amanda”                                                                                25 jaar

      *    1888-1889      kapitein op de bark Pauline”                                                                                    26-27 jaar

      *    1891-1893      kapitein op de bark “Heveskes II”                                                                          28 -30 jaar

 

Overige bijzonderheden

In Mast⁰⁹⁷ is een tabel vermeld uit het Jaarverslag van de Kamer van Koophandel te Delfzijl uit 1891, waarin schepen met verdere bijzonderheden zijn vermeld.

“Heveskes II   J.Eilts   bark   420 brt   gebouwd in 1866   reeder S. van der Heij te Heveskes.”

 

NRC 16 februari 1892¹¹⁴

Delfzijl, 15 februari. Volgens bij de reder ontvangen telegram vertrok het schip HEVESKES II, kapt. Eilts, heden van Christiansand naar Cardiff.

 

Provinciale Groninger Courant 19 augustus 1892 ¹¹⁴

Heveskes, 17 augustus. Volgens bij de rederij ontvangen bericht uit Campana dd 10 juli, zou kapt. Eilts met de HEVESKES II, op 22 juli naar Rosario vertrekken om aldaar voor Rio de Janeiro te laden.

 

 

Familiegegevens en opleiding

Bernard Hendrik Geertsema werd geboren op 11 april 1844 te Farmsum/Delfzijl als zoon van Harke Andries Geertsema en Alida Johanna Hinderika Meijer.

Hij trouwde te Delfzijl op 23 november 1871 als scheepskapitein met Diewerke Sebens, geboren te Uitwierde op 27 december 1846 als dochter van de landbouwer Eppe Tammes Sebens en Trientje Derks Leeuw. Zij overleed op 10 juli 1940 te Termunten, 93 jaar

Bernard Hendrik overleed op 24 december 1915 te Delfzijl, 71 jaar.^{allegroningers}

 

Lidmaatschap zeemanscollege(s)

B.H.Geertsema was effectief lid van het zeemanscollege “De Vereeniging” te Delfzijl met vlagnummer 48 in de periode 1874 t/m 1906.

 

Opmerkingen in verband met Zeemanscollege(s)

Geen

 

De schepen van de kapitein

Bouma⁰²⁵ vermeldt B.H.Geertsema als gezagvoerder gedurende:

*    1872 t/m 1875 van de kof “Alida” ex Titia, gebouwd in 1848 te Hoogezand, 110 ton o.m., varend als kapitein/eigenaar te Farmsum;

*    1877 t/m 1881 van de brik “Nimrod”, gebouwd in 1863, bouwplaats niet vermeld, 267 ton o.m., varend als kapitein/eigenaar vanuit Delfzijl;

*    1882 t/m 1885 van de 3-mastschoener “Dorothea”, gebouwd in 1862 te Sunderland, 336 ton o.m., varend als kapitein/eigenaar vanuit Delfzijl.

*    1886 t/m 1888 van de 3-mastschoener “Alida” ex Dorothea, gebouwd in 1862 te Sunderland, 336 ton o.m., vermoedelijk varend als kapitein/eigenaar vanuit Delfzijl. Het schip werd in 1888 verkocht naar Denemarken;

*    1889 t/m 1895 van de 3-mastschoener “Alida” ex Woldemir; gebouwd in 1871 te Gutmansbach, 323 ton o.m., varend als kapitein/eigenaar vanuit Delfzijl. In 1899 gestrand bij Frederikshavn;

*    1894 t/m 1898 op de bark “Fortuna”, gebouwd in 1863 te Elbing, 428 ton o.m., varend als kapitein/eigenaar vanuit Delfzijl;

*    1900 t/m 1903 van de 3-mastschoener “Adelaar”, ex Allegro, gebouwd in 1859 te Stettin, 301 ton o.m., varend voor A.van Dijk te Delfzijl. Het schip is in 1903 gestrand bij Warnemünde en wrak geraakt.

 

Navolgende monsterrollen zijn in het Gemeentearchief van Delfzijl

Monsterrol 1858-64, 22 mei 1858, kof “Geziena Ida”, kapitein Geert Mensinga Taaij, geen leeftijd vermeld uit Farmsum. Voorts 2 koks waaronder Bernard Geertsema, 14 jaar uit Farmsum en 2 matrozen;

Monsterrol 1862-11, 24 februari 1862, kof “Union”, kapitein Jan B.Boer, 31 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman K.B.Boer, 25 jaar uit Delfzijl, kok en de matroos B.H.Geertsema, 17 jaar uit Farmsum;

Monsterrol 1863-12, 26 februari 1863, kof “Trekvogel”, kapitein Hindrik Freese, 29 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Klaas B.Boer, 26 jaar uit Delfzijl, kok, matroos B.H.Geertsema, 18 jaar uit Delfzijl en een lichtmatroos;

Monsterrol 1864-14, 02 maart 1864, schoenerkof “Trekvogel”, kapitein Hendrik Freese, 30 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Bernard H.Geertsema, 19 jaar uit Delfzijl, kok, matroos en lichtmatroos;

Monsterrol 1865-6, 04 maart 1865, kof “Trekvogel”, kapitein Hindrik Freese, 31 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Bernard Geertsema, 21 jaar uit Farmsum, kok, matroos en een lichtmatroos;

Monsterrol 1865-76, 29 juli 1865, kof “Cornelia”, kapitein Tjaart Jentsema, 36 jaar uit Appingedam. Voorts stuurman Bernardus Geertsema, 22 jaar uit Farmsum en een matroos;

Monsterrol 1865-108, 28 december 1865, galjoot “Afien Smit”, kapitein Nanne H.Boswijk, 36 jaar uit Nieuwe Pekela. Voorts stuurman Arent Postema, 38 jaar uit Delfzijl, kok, 2 matrozen waaronder Bernard Geertsema, 22 jaar uit Farmsum en 2 lichtmatrozen;

Monsterrol 1867-4, 12 februari 1867, kof “Weea”, kapitein Sjouke Wortel, 43 jaar uit Delfijl. Voorts stuurman Bernard Geertsema, 23 jaar uit Farmsum, kok, matroos en lichtmatroos;

Monsterrol 1867-47, 31 mei 1867, schoener `Felicitas`, kapitein Gerhardus van der Werff, 55 jaar uit Farmsum. Voorts kok en de matroos Bernard H.Geertsema, 23 jaar uit Farmsum;

Monsterrol 1870-90, 14 oktober 1870, brik “Pelikaan”, kapitein Willem A. de Jonge, 26 jaar uit Appingedam. Voorts stuurman Bernard Hendrik Geertsema, 26 jaar uit Farmsum, kok, 4 matrozen en een lichtmatroos;

Monsterrol 1871-19, 06 maart 1871, brik “Pelikaan”, kapitein Willem A. de Jonge, 26 jaar uit Appingedam. Voorts stuurman Bernardus Geertsema, 26 jaar uit Farmsum, kok, zeilmaker, 3 matrozen en een lichtmatroos;

Monsterrol 1871-34, 12 april 1871, schoener “Pelikaan”, kapitein Willem A. de Jonge, 26 jaar uit Appingedam. Voorts stuurman Bernardus Geertsema, 26 jaar uit Farmsum, kok en 4 matrozen

 

Monsterrol 1872-13, 29 februari 1872, kof “Alida”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 27 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Hindrik Wijngaard, 30 jaar uit Termunten, kok en lichtmatroos;

Monsterrol 1873-6, 24 februari 1873, kof “Alida”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 28 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Hindrik Wijngaard, 31 jaar uit Termunten, kok, matroos en een lichtmatroos;

Monsterrol 1874-14, 28 februari 1874, kof “Alida”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 30 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Luitje Asterling, 37 jaar uit Delfzijl, kok, matroos en lichtmatroos;

Monsterrol 1874-97, 20 juli 1874, kof “Alida”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 30 jaar uit Delfzijl. Voorts een matroos;

Monsterrol 1874-137, 17 september 1874, kof “Alida”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 30 jaar uit Delfzijl. Voorts kok en een matroos;

Monsterrol 1875-11, dd 08 maart 1875, kof “Alida”, kapt. Bernard Hendrik Geertsema, 31 jaar uit Delfzijl, stuurman Albert van Dijk, 23 jaar uit Delfzijl, matroos en een lichtmatroos;

 

Monsterrol 1876-7, 22 februari 1876, brik “Nimrod”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 32 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Albert van Dijk, 24 jaar uit Bierum, kok en een lichtmatroos;

Monsterrol 1876-96, 08 juni 1876, brik “Nimrod”, kapitein Bernard Hendrik Geertseema, 32 jaar uit Delfzijl. Voorts kok, 2 matrozen en een lichtmatroos;

Monsterrol 1876-170, 04 september 1876, brik “Nimrod”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 33 jaar uit Delfzijl. Voorts 3 matrozen en 2 lichtmatrozen;

Monsterrol 1877-20, 07 maart 1877, brik “Nimrod”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 33 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Fokke Westerveld, 44 jaar uit Appingedam, kok, 4 matrozen en een lichtmatroos;

Monsterrol 1878-12, 26 februari 1878, brik “Nimrod”, kapitein Bernard Geertsema, 33 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Albert de Jonge, 54 jaar uit Farmsum, kok, 3 matrozen en een lichtmatroos;

Monsterrol 1879-21, 26 maart 1879, brik “Nimrod”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 34 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Albert de Jonge, 54 jaar uit Farmsum, kok, 2 matrozen en 2 lichtmatrozen;

Monsterrol 1879-114, 19 augustus 1879, brik Nimrod”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 35 jaar uit Delfzijl. Voorts 2 matrozen;

Monsterrol 1880-45, 07 april 1880, brik “Nimrod”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 36 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Albert de Jonge, 56 jaar uit Farmsum, kok en 4 matrozen;

 

Monsterrol 1881-41, 07 april 1881, bark “Dorothea”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 37 jaar uit Delfzijl. Voorts 1^ste stuurman Hiddo Tonnis Bos, 40 jaar uit Delfzijl, 2^de stuurman Klaas Jans Vos, 46 jaar uit Delfzijl en 2 koks;

Monsterrol 1881-86, 11 augustus 1881, bark “Dorothea”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 36 jaar uit Delfzijl. Voorts kok, 2 matrozen en een lichtmatroos;

Monsterrol 1882-3, 27 januari 1882, bark “Dorothea”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 38 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Albert de Jonge, 58 jaar uit Farmsum, kok, 4 matrozen en een lichtmatroos;

Monsterrol 1883-27, 16 maart 1883, schoener “Dorothea”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 39 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Albert E. de Jonge, 59 jaar uit Farmsum, kok, 3 matrozen en 2 lichtmatrozen;

Monsterrol 1883-57, 16 juni 1883, schoener Dorothea”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 38 jaar uit Delfzijl. Voorts een kok en een matroos;

Monsterrol 1884-6, 07 februari 1884, schoener “Dorothea”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 39 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Remmelt van Linge, 40 jaar uit Delfzijl, kok, 4 matrozen en een lichtmatroos;

 

Monsterrol 1885-27, 31 maart 1885, bark “Alida”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 41 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Ailt van der Veen, 52 jaar uit Farmsum, kok, 3 matrozen, lichtmatroos, dekjongen en een kajuitwachter;

Monsterrol 1886-14, 31 maart 1886, schoener “Alida”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, geen leeftijd vermeld uit Delfzijl. Voorts stuurman Harmannus Meijer, 43 jaar uit Delfzijl, kok, 3 matrozen, lichtmatroos en een dekjongen;

Monsterrol 1886-50, 30 juni 1886, schoener “Alida”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 42 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Derk Sybolt Knappers, 35 jaar uit Veendam, kok, 4 matrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1887-2, 04 februari 1887, schoener “Alida”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 42 jaar uit Delfijl,. Voorts stuurman Jan Bos, 34 jaar uit Farmsum, kok, 3 matrozen en 2 lichtmatrozen;

Monsterrol 1887-106, 08 oktober 1887, schoener “Alida”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 42 jaar uit Delfzijl. Voorts matroos en een lichtmatroos;

 

Monsterrol 1888-30, 07 april 1888, bark “Amanda”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 45 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Renger Bos, 26 jaar uit Delfzijl, kok, 3 matrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1888-78, 21 augustus 1888, bark “Amanda”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 44 jaar uit Delfzijl. Voorts zeilmaker, kok en een lichtmatroos;

 

Monsterrol 1889-4, 14 januari 1889, schoener “Alida”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 45 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Renger Bos, 26 jaar uit Delfzijl, kok en 2 matrozen;

Monsterrol 1889-39, 29 maart 1889, schoener “Alida”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 45 jaar uit Delfzijl. Voorts kok, 2 lichtmatrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1889-86, 20 juli 1889, schoener “Alida”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 45 jaar uit Delfzijl. Voorts 2 matrozen en een lichtmatroos’

Monsterrol 1890-12, 10 maart 1890, schoener “Alida”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 45 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Cornelis Borst D^z, 46 jaar uit Farmsum, kok, 3 matrozen en 2 lichtmatrozen;

Mosterrol 1891-34, 24 maart 1891, schoener “Alida”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 47 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Cornelis Borst, 47 jaar uit Farmsum, kok, matroos, matroos/timmerman, 3 lichtmatrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1891-65, 06 juli 1891, schoener “Alida”, kapitein Bernard Geertsema, 47 jaar uit Delfzijl. Voorts kok, matroos, lichtmatroos en kajuitwachter;

Monsterrol 1891-85, 31 augustus 1891, schoener “Alida”, kapitein Bernard Geertsema, 46 jaar uit Delfzijl. Voorts kok en een lichtmatroos;

Monsterrol 1892-22, 18 maart 1892, schoener “Alida”, kapitein Bernard Geertsema, 47 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Cornelis Borst, 48 jaar uit Farmsum, kok, 2 matrozen, matroos/timmerman en 2 lichtmatrozen;

Monsterrol 1892-75, 15 augustus 1892, schoener “Alida”, kapitein Bernard Geertsema, 48 jaar uit Delfzijl. Voorts 2^de stuurman Harko Geertsema, 19 jaar uit Delfzijl;

Monsterrol 1893-25, 18 maart 1893, schoener “Alida”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 48 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Cornelis Borst, 49 jaar uit Farmsum, kok, 4 matrozen, lichtmatroos en een dekjongen;

Monsterrol 1894-36, 27 maart 1894, bark “Fortuna”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 50 jaar uit Delfzijl. Voorts kok, matroos en lichtmatroos;

 

Monsterrol 1894-64, 25 juni 1894, bark “Amanda”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, geen leeftijd vermeld uit Delfzijl en een niet met rang aangeduid bemanningslid;

 

Monsterrol 1895-37, 06 april 1895, bark “Fortuna”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 51 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Freerk Teerling, 46 jaar uit Delfzijl, kok, 3 matrozen, 4 lichtmatrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1895-76, 11 juli 1895, bark “Fortuna”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 51 jaar uit Delfzijl. Voorts 2 matrozen;

Monsterrol 1896-34, 20 maart 1896, bark “Fortuna”, kapitein Bernard Geertsema, 51 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Freerk Janssen Teerling, 47 jaar uit Farmsum, kok, 3 matrozen, 4 lichtmatrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1896-73, 06 juli 1896, bark “Fortuna”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 52 jaar uit Delfzijl. Voorts 2 matrozen en een lichtmatroos;

Monsterrol 1896-91, 31 augustus 1896, bark “Fortuna”, Bernard Geertsema, 52 jaar uit Delfzijl. Voorts een matroos en een kok;

Monsterrol 1897-4, 20 februari 1897, bark “Fortuna”, kapitein Bernard Geertsema, geen leeftijd vermeld uit Delfzijl. Voorts een niet met rang vermeld bemanningslid;

Monsterrol 1897-43, 21 april 1897, bark “Fortuna”, kapitein Bernard Geertsema, 52 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Jan van Buuren, 23 jaar uit Delfzijl, zeilmaker, kok, 3 matrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1898-20, 04 maart 1898, bark “Fortuna”, kapitein Bernard H.Geertsema, 53 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Jan Rab, 26 jaar uit Vlieland, kok, 5 matrozen, lichtmatroos en een dekjongen;

Monsterrol 1899-2, 25 januari 1899, bark “Fortuna”, kapitein Bernard Geertsema, geen leeftijd vermeld uit Delfzijl. Voorts een niet met rang vermeld bemanningslid;

Monsterrol 1899-8, 22 februari 1899, schoener “Alida”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 54 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Eppe Geertsema, 20 jaar uit Delfzijl, kok, 2 matrozen en 3 lichtmatrozen;

 

Monsterrol 1900-16, 21 april 1900, bark “Fortuna”, kapitein Bernard Geertsema, geen leeftijd vermeld uit Delfzijl. Voorts een niet met rang vermeld bemanningslid;

Monsterrol 1900-42, 23 april 1900, schoener “Adelaar”, kapitein Bernard H.Geertsema, 56 jaar uit Delfzijl. Voorts 1^ste stuurman E.Geertsema, 21 jaar uit Delfzijl, 2^de stuurman H.Schuitema, 19 jaar uit Delfzijl, bootsman, 3 matrozen en een lichtmatroos;

Monsterrol 1900-76, 24 september 1900, schoener “Adelaar”, kapitein B.H.Geertsema, 56 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman E.Geertsema, 22 jaar uit Delfzijl, 5 matrozen en een lichtmatroos;

Monsterrol 1901-22, 02 april 1901, schoener “Adelaar”, kapitein B.H.Geertsema, 57 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman C.Broekema, 59 jaar uit Oude Pekela, kok, lichtmatroos/zeilmaker, 3 matrozen, lichtmatroos en een dekjongen’

Monsterrol 1902-4d, 19 maart 1902, bark “Fortuna”, kapitein Bernard Geertsema, leeftijd niet vermeld uit Delfzijl. Voorts een niet met rang vermeld bemanningslid;

Monsterrol 1902-25, 19 april 1902, schoener “Adelaar”, kapitein B.H.Geertsema, 58 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman C.Broekema, 60 jaar uit Oude Pekela, kok, 3 matrozen en 2 lichtmatrozen;

Monsterrol 1902-28b, 22 mei 1902, schoener “Adelaar”, kapitein B.H.Geertsema, geen leeftijd vermeld uit Delfzijl. Voorts een niet met rang vermeld bemanningslid;

Monsterrol 1903-15, 30 maart 1903, schoener “Adelaar”, kapitein B.H.Geertsema, 59 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman C.Broekema, 61 jaar uit Oude Pekela, kok, zeilmaker, 3 matrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1904-27b, 05 mei 1904, bark “Fortuna”, kapitein Bernard H.Geertsema, leeftijd niet vermeld uit Delfzijl. Verder geen bemanningsleden genoemd;

Monsterrol 1904-27d, 07 mei 1904, schoener “Adelaar”, kapitein Bernard H.Geertsema, geen leeftijd vermeld uit Delfzijl. Voorts een niet met rang vemeld bemanningslid;

Samenvatting van de monsterrollen

1. Bernard Hendrik wordt ook vermeld als Bernard, Bernardus, Bernard H. en B.H.
2. Er zijn in totaal 70 monsterrollen vermeld op de website van het Noordelijk Scheepvaartmuseum te Groningen. Alle rollen zijn afkomstig uit het Gemeentearchief van Delfzijl.
3. De monsterrollen zijn gedateerd van 1858 t/m 1904 met als leeftijden 14 t/m 60 jaar. Zijn zeemanscarriëre heeft dus 46 jaar geduurd, een respectabele periode. Daar hij in 1915 is overleden, heeft hij na zijn zeemansloopbaan nog een “pensioensperiode “ gekend.
4. Als woonplaats is gedurende zijn subalterne rangen Farmsum opgegeven, zijn geboorteplaats. Vanaf het moment, dat hij gezagvoerder werd (en getrouwd was) is zijn woonplaats Delfzijl.
5. Het overzicht van de monsterrollen luidt:

      *    1858                kok op de kof “Geziena Ida”. G.M.Taaij                                                     14 jaar

      *    1862                matroos op de kof “Union”, kapt. J.B.Boer                                                           17 jaar

      *    1863                matroos op de (schoener)kof “Trekvogel”, kapt. H.Freese                        18 jaar

      *    1864-65          stuurman op de (schoener)kof “Trekvogel”, kapt. H.Freese                      19-21 jaar

      *    1865                stuurman op de kof “Cornelia”, kapt. T.Jentsema                                      22 jaar

      *    1865                matroos op de galjoot “Afiena”, kapt. N.H.Boswijk                                  22 jaar

      *    1867                stuurman op de kof “Weea”, kapt. S.Wortel                                                23 jaar

      *    1867                matroos op de schoener “Felicitas”, kapt. G. van der Werff                      23 jaar

      *    1870-1871      stuurman op de brik “Pelikaan”, kapt. W.A. de Jonge                                26 jaar

 

      *    1872-1875      kapitein op de kof “Alida”                                                                              27-31 jaar

      *    1776-1880      kapitein op de brik “Nimrod”                                                                         32-36 jaar

      *    1881-1884      kapitein op de bark/schoener “Dorothea”                                                    37-39 jaar

      *    1885-1887      kapitein op de bark/schoener “Alida”                                                           41-42 jaar

      *    1888                kapitein op de bark “Amanda”                                                                      45 jaar

      *    1889-1893      kapitein op de schoener “Alida”                                                                    45-48 jaar

      *    1894                kapitein op de bark “Fortuna”                                                                       50 jaar

      *    1894                kapitein op de bark “Amanda”                                                                      50 jaar

      *    1895-1900      kapitein op de bark “Fortuna”                                                                       51-56 jaar

`     *    1900-1901      kapitein op de schoener “Adelaar”                                                                56-57 jaar

      *    1902                kapitein op de bark “Fortuna”                                                                       58 jaar

      *    1902-1903      kapitein op de schoener Adelaar”                                                                            58-59 jaar

      *    1904                kapitein op de bark “Fortuna”                                                                       60 jaar

      *    1904                kapitein op de schoener “Adelaar”                                                                60 jaar

6. In zijn carrière deed Bernard ervaring op van kleinere schepen zoals een kof, tot aan grotere driemasters. Opvallend is ook dat hij na een reis als stuurman op een kof, weer terugging naar de rang als matroos op een wat groter schip. Is dat als een leerperiode te zien?

      Aan het eind van zijn loopbaan wisselde hij frekwent van schip, maar het is ook mogelijk dat hij soms geen effectieve reizen maakte, maar toezicht had op een opgelegd schip. Het gering aantal bemanningsleden, vermeld op de monsterrol, duiden op die situatie

 

Overige bijzonderheden

In 1863 was het schip (FortunaI bij de werf van Gustav Fechter, gelegen op de Klugenbauholzhof, in Elbing (Oost-Pruisen) van stapel gelopen. … De bark was geschikt voor de vaart op de Atlantische Oceaan en gebouwd voor een zogenaamde “Partenrederei”, waarin in 1894 als partners deelnamen: de koopman en consul Fritz Dultz, de kapitein Eugen Neumann, de zeilmaker Peter Leidtke - allen uit Pillau -, alsmede de machinefabrikant Ferdinant Schichau uit Elbing en de kapitein Heinrich Rudolf Unruh uit Balga. De laatste had van 1886 tot 1894 over het schip het commando gevoerd. Door het overlijden van kapitein Neumann had men besloten de bark te verkopen. De Delfzijlster reder Bernard Hendrik Geertsema bereikte met de aandeelhouders een accoord. De verkoop vond te Pillau plaats op 18 april 1894 (voor 8500 DM) … De bark werd aanvankelijk gevoerd door kapitein/eigenaar B.H.Geertsema, doch later kreeg kapitein L.Veldman hierover het commando … ^{097-p.146 en volgende}.

 

       In Mast⁰⁹⁷ is een tabel vermeld uit het Jaarverslag van de Kamer van Koophandel te Delfzijl uit 1891, waarin schepen met verdere bijzonderheden zijn vermeld.

“Alida   B.H.Geertsema   3/mschooner   323 ton brt   gebouwd in 1871   reeder B.H.Geertsema te Delfzijl.”

 

Harlinger Courant 07 maart 1878, Scheepvaartberichten⁰⁹⁶

Uitgegaan:

Delfijl (zeilklaar) 25 Febr. Nimrod, B.H.Geertsema, Gloucester.”

 

NRC 30 maart 1894¹¹⁴

Delfzijl, 28 maart. Het Duitse barkschip FORTUNA, groot 428 ton, gebouwd in 1863, is voor 8500 mark aangekocht door kapt. B.H. Geertsema alhier.

 

Provinciale Groninger Courant 17 januari 1898¹¹⁴

Delfzijl, 13 januari. De alhier liggende schepen JAN SIEVERT, kapitein P. Arkema, en DIEWERDINA, kapitein N. Arkema, zijn reeds bevracht met juffers van Hernösand naar Delfzijl. De VRIENDSCHAP, kapitein Kayzer, te Papenburg liggende, is vandaar met cokes bevracht naar Christiania (opm: Oslo) en het schip FORTUNA, kapitein Geertsema, is bezig om hier turfstrooisel te laden voor Engeland.

 

Provinciale Groninger Courant 22 maart1898¹¹⁴

Delfzijl, 19 maart. De te Leith liggende Nederlandse bark FORTUNA, kapitein tevens reder B.H. Geertsema, krijgt tot gezagvoerder L. Veldman, van het thans hier gesloopt wordende schip OLDAMBT. De heer Geertsema blijft boekhouder.

 

NRC 02 april 1899¹¹⁴

Delfzijl, 31 maart. Volgens alhier ontvangen berichten, is het Nederlandse schip ALIDA, kapt Geertsema, als geheel verloren te beschouwen.

 

Provinciale Groninger Courant 06 december 1899¹¹⁴

Delfzijl, 6 december. Het Nederlandse 3-mast schoenerschip ADELAAR, groot 295 bruto registerton, gevoerd geweest door kapt. Middel, is onderhands aangekocht door de heren B.H. Geertsema, scheepskapitein, en A. van Dijk, scheepsmakelaar, beide te Delfzijl. Prijs geheim.

 

Dagblad Scheepvaart 19 maart 1902¹¹⁴

Delfzijl, 18 maart. De Nederlandse brik GUSTAVA is verkocht aan de heer B. Geertsema, boekhouder A. van Dijk, alhier. Kapitein wordt C. Borst Dzn.

 

 

Familiegegevens en opleiding

Pieter Gransbergen werd geboren te Delfzijl op 26 mei 1855 als zoon van de broodbakker Cornelis Gransbergen en Aaffina Tjapkes Leeuw.

Hij trouwde te Delfzijl op 26 augustus 1880 met Hillechien Stenger, geboren te Farmsum 04 november 1856 als dochter van de scheepskapitein Johannes Stenger en Gesiena Smit. Zij overleed te Farmsum op 06 juni 1888, 31 jaar.

Pieter hertrouwde op 11 december 1889 te Delfzijl als scheepskapitein met Bouwgina Wolkammer, geboren te Farmsum  op 26 juni 1858 als dochter van de scheepskapitein Albert Hindriks Wolkammer en Ida Waalkens. Zij was eerder getrouwd met Petrus Johannes Rottinghuis, overleden op de Noordzee in 1883.

Pieter overleed te Farmsum op 04 februari 1901, 45 jaar.^{allegroningers}

 

Lidmaatschap zeemanscollege(s)

P.Gransbergen was effectief lid van het zeemanscollege “De Vereeniging” te Delfzijl met vlagnummer 2 in de periode 1880 t/m 1891

 

Een P.Gransbergen was effectief lid van het Groninger Zeemanscollege “De Groninger Eendracht” met vlagnummer 41 in de periode 1895 t.m 1904. (moet 1901 zijn, i.c. zijn sterfjaar)

 

Opmerkingen in verband met Zeemanscollege(s)

Geen

 

De schepen van de kapitein

Kapitein P.Gransbergen was in 1879-1880 gezagvoerder van de galjoot/schonerkof "Anna Geertruida" (ex-Minkina, ex-Gezina Dorothea, ex-Minkina), gebouwd in 1855 te Muntendam, groot 109 ton o.m. Hij voer voor reder J.T.Leeuwe te Delfzijl. Hij strandde in 1880 op Falsterbo en het schip werd afgekeurd.

Op 23 februari 1880 monsterde Derk Brouwer als dekjongen aan te Kampen voor een reis naar Noorwegen. "Aan boord van dit schip heb ik niet het geheele jaar doorgebracht, want nadat wij er een paar reizen mee gedaan hadden, werd het schip erg lek, en wij dus ook allen besloten, om niet weer mee te gaan (de thuishaven was Delfzijl)⁰⁴⁸.

 

Bouma⁰²⁵ vermeldt P.Gransbergen als gezagvoerder gedurende:

*    1880 van de galjoot “Anna Geertruida” ex Minkiena, ex Geziena Dorothea, ex Geziena, gebouwd in 1855 te Muntendam, 109 ton o.m., varend voor J.T.Leeuw te Delfzijl. Het schip strandde op Falsterbo en werd afgekeurd;

*    1881 van de schoenerkof “Jantina” ex Engberdina Anna, gebouwd in 1847 te Pekela, 142 ton o.m., varend voor J.J.Stenger te Farmsum;

*    1882 t/m 1883 van de schoenerbrik “Hillechiena” ex Trijntje, ex Victoria, gebouwd in 1858 te Borga, 152 ton o.m., varend als kapitein/eigenaar vanuit Delfzijl. Het schip is in 1883 in de Noordzee gezonken;

*    1884 van de brik “Rose”, gebouwd in 1843, bouwplaats niet vermeld, 254 ton o.m., varend als kapitein/eigenaar vanuit Farmsum. Het schip is op Bornholm gestrand en als wrak verkocht;

*    1885 t/m 1886 van de schoenerbrik “Johanna”, gebouwd in 1863 te Elsfleth, 200 ton o.m., varend voor C.A.Gransbergen te Delfzijl;

*    1887 van hetzelfde schip maar nu varend voor M.E.Kuipers te Delfzijl;

*    1889 t/m 1892 van de bark”Amanda”, gebouwd in 1854 te Rostock, 258 ton o.m., varend voor T.Gransbergen uit Delfzijl. Het schip werd in 1892 verkocht vermoedelijk naar Duitsland. In 1895 was H.Bergman kapitein en werd het schip afgekeurd te Arendal;

*    1893 van de bark “Bougiena” ex Pillau, gebouwd in 1863 te Pillau, 430 ton o.m., varend voor T.Gransbergen te Delfzijl. (zal zijn vernoemd naar zijn 2^de vrouw)

 

Monsterrollen uit het Gemeentearchief van Delfzijl

Monsterrol 1869-10, 04 maart 1869, kof “Elizabeth”, kapitein Bontko Gosselaar, 29 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Remko Balkema, 23 jaar uit Delfzijl, 2 matrozen en de kok Pieter Gransbergen, 13 jaar uit Delfzijl;

Monsterrol 1870-19, 15 maart 1870, kof “Johann Heindrich”, kapitein Albert Eltjes de Jonge, 46 jaar uit Farmsum. Voorts stuurman Hemmo Leeuw, 20 jaar uit Delfzijl, matroos, lichtmatroos en de kok Pieter Gransbergen, 14 jaar uit Delfzijl;

Monsterrol 1871-12, 04 maart 1871, kof “Catharina”, kapitein Ties Martens, 31 jaar uit Appingedam. Voorts stuurman Hendrik J.Apol, 25 jaar uit Eenum, matroos, lichtmatroos en de kok Pieter Gransbergen, 15 jaar uit Delfzijl;

Monsterrol 1872-4, 24 februari 1872, kof “Elizabeth”, kapitein Bontko Gosselaar, 32 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Remko Balkema, 26 jaar uit Delfzijl, kok, matroos en de lichtmatroos Pieter Gransbergen, 16 jaar uit Delfzijl;

Monsterrol 1872-114, 22 oktober 1872, schoener “Alida”, kapitein Mekke van der Werff, 30 jaar uit Farmsum. Voorts matroos en lichtmatroos Pieter Gransbergen, 17 jaar uit Delfzijl;

Monsterrol 1873-28, 04 maart 1873, schoener “Alida”, kapitein Mekko van der Werff, 30 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Luitje R.Astuling, 36 jaar uit Delfzijl, kok, 2 matrozen, de lichtmatroos Pieter Gransbergen, 18 jaar uit Delfzijl en een scheepsjongen;

Monsterrol 1873-99, 31 juli 1873, schoener “Geertruida”, kapitein Coenraad J.Mandema, 48 jaar uit Farmsum. Voorts 3 matrozen waaronder Pieter Gransbergen, 18 jaar uit Delfzijl;

Monsterrol 1874-8, 26 februari 1874, schoener “Geertruida”, kapitein Coenraad J.Mandema, 49 jaar uit Farmsum. Voorts stuurman Hindrik P.Bootsman, 33 jaar uit Delfzijl, kok en 3 matrozen waaronder Pieter Gransbergen, 18 jaar uit Delfzijl;

Monsterrol 1874-86, 03 juli 1874, brik “Geessien Schreuder”, kapitein Geert Geerts Albers, 24 jaar uit Farmsum, bootsman en de matroos Pieter Gransberrgen, 19 jaar uit Delfzijl;

Monsterrol 1874-125, 02 september 1874, bark “Singapore”, kapitein Cornelis Borst, 30 jaar uit Farmsum. Voorts kok en 5 matrozen waaronder Pieter Gransbergen, 19 jaar uit Delfzijl;

Monsterrol 1875-5, 19 februari 1875, bark “Eugenio”, kapitein Justo Diez, 36 jaar uit Barcelona. Voorts 10  matrozen waaronder Pieter Gransbergen, 19 jaar uit Delfzijl en een tolk;

Monsterrol 1875-28, 17 maart 1875, brik “Aurora”, kapitein Jacob van Buuren, 28 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Siepke Nieuwzwaag, 40 jaar uit Nieuwolda, bootsman, kok en 5 matrozen waaronder Pieter Gransbergen, 19 jaar uit Delfzijl;

Monsterrol 1875-131, 22 september 1875, schoener “Alida”, kapitein Mekko van der Werff. Voorts kok en 3 matrozen waaronder Pieter Gransbergen, 20 jaar uit Delfzijl;

Monsterrol 1876-5, 22 februari 1876, galjoot “Anna”, kapitein Bontko Gosselaar, 36 jaar uit Delfzijl, Voorts stuurman Geuchien Bieze, 34 jaar uit Veendam, kok en de matroos Pieter Gransbergen, 20 jaar uit Delfzijl;

Monsterrol 1877-5, 15 februari 1877, galjoot “Anna”, kapitein Bontko Gosselaar, 37 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Pieter Gransbergen, 21 jaar uit Delfzijl, kok en 2 matrozen:

Monsterrol 1877-5, 15 februari 1877, schoener “Elisabeth”, kapitein Bontko Gosselaar, 37 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Pieter Gransbergen, 21 jaar uit Delfzijl, kok en 2 matrozen;

 

Monsterrol 1879-8, 10 maart 1879, kof “Anna Geertruida”, kapitein Pieter Gransbergen, 23 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Hindrik Wortel, 2 matrozen en een lichtmatroos;

Monsterrol 1879-104, 07 augustus 1879, kof “Anna Geertruida”, kapitein Pieter Gransbergen, 23 jaar uit Delfzijl. Voorts kok en een matroos;

Monsterrol 1879-138, 22 oktober 1879, galjoot “Anna Geertruida”, kapitein Pieter Gransbergen, 23 jaar uit Delfzijl. Voorts kok, matroos en lichtmatroos;

Monsterrol 1880-1, 23 februari 1880, kof “Anna Geertruida”, kapitein Pieter Gransbergen, 23 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman D.Poelstra, 36 jaar uit Sappemeer, stuurman Fikko Spieard, 24 jaar uit Nieuwe Pekela, kok, matroos en lichtmatroos;

Monsterrol 1880-119, 06 september 1880, kof “Anna Geertruida”, kapitein Pieter Gransbergen, 25 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Luppo Leffers, 26 jaar uit Wildervank, kok en een matroos;

Monsterrol 1881-37, 05 april 1881, kof “Jantina”, kapitein Pieter Gransbergen”, 24 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Jan C.Mandema, 20 jaar uit Farrmsum;

Monsterrol 1882-29, 11 maart 1882, kof “Cornelia”, kapitein Freerk Janssen Teerling, 32 jaar uit Farmsum. Voorts stuurman Pieter Gransbergen, 26 jaar uit Delfzijl, kok, matroos en lichtmatroos;

Monsterrol 1882-30, 13 maart 1882, schoener “Hillechiena”, kapitein Pieter Gransbergen, 26 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Pieter Bekkering, 35 jaar uit Annerveenschekanaal, , matroos en 2 lichtmatrozen;

Monsterrol 1882-52, 05 april 1882, kof “Jantina”, kapitein Pieter Gransbergen, leeftijd niet vermeld uit Delfzijl. Verder geen bemanningsleden genoemd;

Monsterrol 1882-55, 12 april 1882, kof “Hillechiena”, kapitein Pieter Gransbergen, 26 jaar uit Farmsum. Voorts kok, 2 matrozen en 2 lichtmatrozen;

Monsterrol 1882-76, 06 juni 1882, schoener “Hillechiena”, kapitein Pieter Gransbergen, 27 jaar uit Farmsum. Voorts kok, 2 matrozen en een lichtmatroos;

Monsterrol 1882-159, 09 oktober 1882, schoener Hillchiena”, kapitein Pieter Gransbergen, 26 jaar uit Farmsum. Voorts stuurman Berend Bosma, 26 jaar uit Winsum, kok, 2 matrozen en een lichtmatroos;

Monsterrol 1883-9, 02 maart 1883, schoener “Hillechiena”, kapitein Pieter Gransbergen, 27 jaar uit Farmsum. Voorts stuurman Fokko Taaij, 33 jaar uit Delfzijl, kok, matroos en lichtmatroos;

Monsterrol 1883-86, 09 augustus 1883, schoener “Hillechiena”, kapitein Pieter Gransbergen, 28 jaar uit Delfzijl. Voorts matroos en lichtmatroos;

Monsterrol 1883-116, 03 oktober 1883, brik “Pieter Rose”, kapitein Pieter Gransbergen, 28 jaar uit Farmsum. Voorts stuurman Klaas Oosterveld, 50 jaar uit Delfzijl, kok en 3 matrozen;

Monsterrol 1884-36, 22 maart 1884, schoener “Johanna”, kapitein Pieter Gransbergen, 28 jaar uit Farmsum. Voorts een kok;

Monsterrol 1884-40, 01 april 1884, schoener “Johanna”, kapitein Pieter Gransbergen, 28 jaar uit Farmsum. Voorts 2 matrozen;

Monsterrol 1885-25, 26 maart 1885, schoener “Johanna”, kapitein Pieter Gransbergen, 29 jaar uit Farmsum. Voorts stuurman Dirk de Boer, 34 jaar uit Delfzijl, kok, 2 matrozen en een lichtmatroos;

Monsterrol 1885-62, 08 juli 1885, schoener “Johanna”, kapitein Pieter Gransbergen, 30 jaar uit Farmsum. Voorts kok, 2 matrozen en een lichtmatroos;

Monsterrol 1886-7, 26 maart 1886, schoener “Johanna”, kapitein Pieter Gransbergen, 30 jaar uit Farmsum. Voorts stuurman Egbert de Vries, 30 jaar uit Delfzijl, 2 koks, zeilmaker en een matroos;

Monsterrol 1889-32, 26 maart 1889, bark “Amanda”, kapitein Pieter Gransbergen, 33 jaar uit Farmsum. Voorts stuurman Jan Gijsbert Smit, 25 jaar uit Farmsum, kok, 2 matrozen, 2 lichtmatrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1889-85, 13 juli 1889, bark “Amanda”, kapitein Pieter Gransbergen, 34 jaar uit Farmsum. Voorts stuurman Elle Onne Smidt, 22 jaar uit Bierum, kok, 2 matrozen, lichtmatroos en een dekjongen;

Monsterrol 1889-125, 27 september 1889, bark “Amanda”, kapitein Pieter Gransbergen, 34 jaar uit Farmsum. Voorts stuurman Elle Onne Smit, 23 jaar uit Bierum, kok, 2 matrozen,  2 lichtmatrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1890-40, 06 april 1890, bark “Amanda| kapitein Pieter Gransbergen, 34 jaar uit Farmsum. Voorts stuurman Jan Hovingh, 54 jaar uit Delfzijl, kok, 2 matrozen, lichtmatroos en 2 dekjongens

Monsterrol 1890-70, 03 juli 1890, bark “Amanda”, kapitein Pieter Gransbergen, 35 jaar uit Farmsum. Voorts stuurman Jan Hovingh, 54 jaar uit Delfzijl, kok, 2 matrozen, 2 lichtmatrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1890-96, 11 september 1890, bark “Amanda”, kapitein Pieter Gransbergen, 35 jaar uit Farmsum. Voorts stuurman Jan Hovingh, 54 jaar uit Delfzijl, kok, 2 matrozen en 3 lichtmatrozen;

Monsterrol 1891-27, 19 maart 1891, bark “Amanda”, kapitein Pieter Gransbergen, 35 jaar uit Farmsum. Voorts stuurman Jan Hovingh, 54 jaar uit Delfzijl, kok, 2 matrozen, 2 lichtmatrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1891-62, 03 juli 1891, bark “Amanda”, kapitein Pieter Gransbergen, 36 jaar uit Farmsum. Voorts stuurman Jan Hovingh, 57 jaar uit Delfzijl, kok, 2 matrozen en 3 lichtmatrozen;

Monsterrol 1891-91, 04 september 1891, bark “Amanda”, kapitein Pieter Gransbergen, 36 jaar uit Farmsum. Voorts stuurman Derk Puister, 49 jaar uit Eenum, kok, 2 matrozen en 3 lichtmatrozen;

Monsterrol 1892-29, 23 maart 1892, bark “Amanda”, kapitein Pieter Gransbergen, 37 jaar uit Farmsum. Voorts stuurman Klaas Veldman, 28 jaar uit Termunterzijl, kok, 3 matrozen, lichtmatroos en een dekjongen;

Monsterrol 1892-61, 06 juli 1892, bark “Amanda”, kapitein Pieter Gransbergen, 38 jaar uit Farmsum. Voorts stuurman Klaas Veldman, 28 jaar uit Termunterzijl, kok, 2 matrrozen, 2 lichtmatrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1893-56, 07 juni 1893, bark “Pillau”, kapitein Pieter Gransbergen, geen leeftijd vermeld uit Farmsum. Voorts een kok; (herdoopt in “Bougina”)

Monsterrol 1893-75, 26 augustus 1893, bark “Bougiena”, kapitein Pieter Gransbergen, 38 jaar uit Farmsum. Voorts 1^ste stuurman Jelle Plas, 25 jaar uit Farmsum, 2^de stuurman Harko Geertsema, 20 jaar uit Delfzijl, kok, 2 matrozen en 2 lichtmatrozen;

Monsterrol 1894-41, 29 maart 1894, bark “Bougiena”, kapitein Pieter Gransbergen. Voorts stuurman Jelle Plas, 26 jaar uit Delfzijl, bootsman, kok, 3 matrozen, 3 lichtmatrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1894-58, 28 mei 1894, bark “Bougiena”, kapitein Pieter Gransbergen, geen leeftijd vermeld uit Farmsum. Voorts een niet met rang genoemd bemanningslid;

Monsterrol 1894-84, 18 augustus 1894, bark “Bougiena”, kapitein Pieter Gransbergen, 39 jaar uit Farmsum. Voorts stuurman Marten Borg, 30 jaar uit Delfzijl, bootsman, kok, 3 matrozen en 4 lichtmatrozen;

Monsterrol 1895-55, 02 mei 1895, bark `Bougiena`, kapitein Pieter Gransbergen, geen leeftijd vermeld uit Farmsum. Voorts een niet met rang genoemd bemanningslid;

Monsterrol 1895-53, 03 mei 1895, bark “Bouwgiena”, kapitein Pieter Gransbergen, 39 jaar uit Farmsum. Voorts stuurman Pieter Oosting, 45 jaar uit Uithuizermeeden, bootsman, 2 koks, 3 matrozen, 4 lichtmatrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1895-91, 21 juni 1895, bark “Bougiena”, kapitein Pieter Gransbergen, geen leeftijd vermeld uit Farmsum. Voorts stuurman Pieter Oosting, 45 jaar uit Uithuizermeeden, bootsman, kok, 2 matrozen, 4 lichtmatrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1896-28, 18 maart 1896, bark “Bougiena”, kapitein Pieter Gransbergen, 40 jaar uit Farmsum. Voorts stuurman Pieter Oosting, 46 jaar uit Uithuizermeeden, bootsman, kok, 2 matrozen, 4 lichtmatrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1896-75, 08 juli 1896, bark “Bougiena”, kapitein Pieter Gransbergen, geen leeftijd vermeld uit Farmsum. Voorts stuurman Marten Borg, 32 jaar uit Delfzijl, bootsman, kok, 2 matrozen, 5 lichtmatrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1897-25, 25 maart 1897, bark “Bouwgiena”, kapitein Pieter Gransbergen, 41 jaar uit Farmsum. Voorts stuurman Frederikus Kuiper, 46 jaar uit Farmsum, bootsman, kok, 3 matrozen, 3 lichtmatrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1897-75, 09 augustus 1897, bark “Bougina”, kapitein Pieter Gransbergen, 42 jaar uit Farmsum. Voorts stuurman Frederikus Kuiper, 46 jaar uit Farmsum, bootsman, kok, 1 matroos, 4 lichtmatrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1898-17, 03 maart 1898, bark “Bougina”, kapitein Pieter Gransbergen, 42 jaar uit Farmsum. Voorts stuurman Pieter Oosting, 47 jaar uit Uithuizermeeden, bootsman, kok, matroos, 3 lichtmatrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1899-1, 25 januari 1899, bark “Bouchiena”, kapitein Pieter Gransbergen, geen leeftijd vermeld uit Farmsum. Voorts een niet met rang genoemd bemanningslid;

Monsterrol 1899-11, 24 februari 1899, bark “Bouchiena”, kapitein Pieter Gransbergen, geen leeftijd vermeld uit Farmsum. Voorts een niet met rang genoemd bemanningslid;

Monsterrol 1899-25, 17 maart 1899, bark “Bouchiena”, kapitein Pieter Gransbergen, 43 jaar uit Farmsum. Voorts 1^ste stuurman Willem Jager, 45 jaar uit Farmsum, 2^de stuurman Jacob de Jong, 36 jaar uit Den Andel, kok, 3 matrozen en 2 lichtmatrozen;

Monsterrol 1899-27, 22 maart 1899, bark “Bouwgiena”, kapitein Pieter Gransbergen, geen leeftijd vermeld uit Farmsum. Voorts een niet met rang genoemd bemanningslid;

Monsterrol 1899-65, 10 juli 1899, bark “Bougina”, kapitein Pieter Gransbergen, 44 jaar uit Farmsum. Voorts stuurman Willem Jager, 49 jaar uit Farmsum, bootsman, kok, 3 matrozen en 2 lichtmatrozen;

Monsterrol 1900-39, 08 april 1900, bark “Bougina”, kapitein P.Gransbergen, 44 jaar uit Farmsum. Voorts 1^ste stuurman T.Kuiper, 49 jaar uit Farmsum, 2^de stuurman J.Gosselaar, 21 jaar uit Delfzijl, kok, 4 matrozen, lichtmatroos en een dekjongen;

Monsterrol 1902-1b, 22 januari 1902, bark “Bougina”, kapitein Pieter Gransbergen, geen leeftijd vermeld uit Farmsum. Voorts een niet met rang genoemd bemanningslid. (kan niet juist zijn. Pieter overleed in 1901)

 

Samenvatting van de monsterrollen

1. Pieter wordt een enkele maal alleen met de initiaal P. aangeduid.
2. Er zijn in totaal 67 monsterrollen op de website van het Noordelijk Scheepvaartmuseum. Alle rollen zijn uit het Gemeentearchief van Delfzijl;
3. De monsterrollen zijn gedateerd van 1869 t/m 1902 (deze laatste datum kan niet juist zijn want Pieter overleed in 1901). De leeftijden zijn van 13 t/m 45 jaar, een zeemanscarriére van (minstens) 32 jaar.
4. Als woonplaats is in de periode 1869-1881 Delfzijl opgegeven en daarna Farmsum.
5. Het overzicht van de monsterrollen luidt:

      *    1869                kok op de kof “Elizabeth”, kapt. B.Gosselaar                                                       13 jaar

      *    1870                kok op de kof “Johan Heindrich”, kapt. A.E. de Jonge                                        14 jaar

      *    1871                kok op de kof “Catharina”, kapt. T.Martens                                                          15 jaar

      *    1872                lichtmatroos op de kof “Elizabeth”, kapt. B.Gosselaar                                        16 jaar

      *    1872-1873      lichtmatroos op de schoener “Alida”, kapt. M. van der Werff                                      17-18 jaar

      *    1873-1874      matroos op de schoener “Geertruida”, kapt. CJ.Mandema                                  18 jaar

      *    1874                matroos op de brik “Geessien Schreuder”, kapt. G.G.Albers                               19 jaar

      *    1874                matroos op de bark “Singapore” , kapt. C.Borst                                                   19 jaar

      *    1875                matroos op de bark “Eugenio”, kapt. J.Deiz                                                          19 jaar

      *    1875                matroos op de brik “Aurora”, kapt. J. van Buuren                                                19 jaar

      *    1875                matrroos op de schoener “Alida”, kapt. M. van der Werff                                   20 jaar

      *    1876-1877      matroos op de galjoot “Anna”, kapt. B.Gosselaar                                                20-21 jaar

      *    1877                stuurman op de schoener “Elisabeth”, kapt. B.Gosselaar                                    21 jaar

      *    1879-1880      kapitein op de “Anna Geertruida”                                                                           23-25 jaar

      *    1881                kapitein op de kof “Jantina”                                                                                     25 jaar

      *    1882                stuurman op de kof “Cornelia”, kapt. F.J.Teerling                                                          26 jaar

      *    1882                kapitein op de schoener “Hillechiena”                                                                    26 jaar

      *    1882                kapitein op de kof “Jantina”                                                                                     26 jaar

      *    1882-1883      kapitein op de schoener “Hillechiena”                                                                    26-28 jaar

      *    1883                kapitein op de brik “Pieter Rose”                                                                             28 jaar

      *    1884-1886      kapitein op de schoener “Johanna”                                                                         28-30 jaar

      *    1889-1892      kapitein op de bark “Amanda”                                                                                33-38 jaar

      *    1893                kapitein op de bark “Pilau” (wordt Bougina”)                                                     38 jaar

      *    1893-1901      kapitein op de bark “Bougiena/Bouwgina”                                                                     38-45 jaar

6. Pieter heeft op minstens 17 schepen gevaren, aanvankelijk van een wat kleiner type en geleidelijk aan naar driemasters.

      Er zijn korte onderbrekingen in de vaarperioden bv. de overgang van de stuurmansrang naar die van gezagvoerder en de overgang van de “Johanna” naar de “Amanda”. Wellicht heeft hij dan vanuit een andere haven dan Delfzijl gevaren, waarvan de monsterrollen niet zijn bekeken.

      Ook wordt een commando over een schip soms onderbroken, zoals die op de “Hillechiena” door de “Jantina”. Bij die onderbrekingen was dan sprake van een zeer korte monsterrol en hij zal dan wellicht voor korte tijd toezicht hebben gehad op een opgelegd schip.

 

Overige bijzonderheden

In Mast⁰⁹⁷ is een tabel vermeld uit het Jaarverslag van de Kamer van Koophandel te Delfzijl uit 1891, waarin schepen met verdere bijzonderheden zijn vermeld.

“Amanda   P.Gransbergen   bark   258 brt   gebouwd in 1854   reeder P.Gransbergen te Farmsum.”

 

Provinciale Groninger Courant 11 november 1892¹¹⁴

Adsvertentie. Woensdag 30 november 1892, des avonds te 7 uur zal ten verzoeke van de scheepskapitein P. Gransbergen te Farmsum, ten huize van de Wed. J.M. Veltman te Delfzijl, publiek worden verkocht het in Nederland thuisbehorende en goed onderhouden barkschip AMANDA, gebouwd te Rostock in 1854, groot 258 reg.ton. Laadt plus minus 130 stander en is liggende in de haven van Delfzijl.

J.C. Jentink. notaris te Delfzijl

 

Provinciale Groninger Courant 07 juni 1893¹¹⁴

Amsterdam, 5 juni. Door kapt. P. Gransbergen te Farmsum is aangekocht het Duitse barkschip PILLAU, groot 470 ton, gebouwd in 1863, thans liggende te Koningsbergen.

 

 

Familiegegevens en opleiding

Bernard Hendrik Geertsema werd geboren op 11 april 1844 te Farmsum/Delfzijl als zoon van Harke Andries Geertsema en Alida Johanna Hinderika Meijer.

Hij trouwde te Delfzijl op 23 november 1871 als scheepskapitein met Diewerke Sebens, geboren te Uitwierde op 27 december 1846 als dochter van de landbouwer Eppe Tammes Sebens en Trientje Derks Leeuw. Zij overleed op 10 juli 1940 te Termunten, 93 jaar

Bernard Hendrik overleed op 24 december 1915 te Delfzijl, 71 jaar.^{allegroningers}

 

Lidmaatschap zeemanscollege(s)

B.H.Geertsema was effectief lid van het zeemanscollege “De Vereeniging” te Delfzijl met vlagnummer 48 in de periode 1874 t/m 1906.

 

Opmerkingen in verband met Zeemanscollege(s)

Geen

 

De schepen van de kapitein

Bouma⁰²⁵ vermeldt B.H.Geertsema als gezagvoerder gedurende:

*    1872 t/m 1875 van de kof “Alida” ex Titia, gebouwd in 1848 te Hoogezand, 110 ton o.m., varend als kapitein/eigenaar te Farmsum;

*    1877 t/m 1881 van de brik “Nimrod”, gebouwd in 1863, bouwplaats niet vermeld, 267 ton o.m., varend als kapitein/eigenaar vanuit Delfzijl;

*    1882 t/m 1885 van de 3-mastschoener “Dorothea”, gebouwd in 1862 te Sunderland, 336 ton o.m., varend als kapitein/eigenaar vanuit Delfzijl.

*    1886 t/m 1888 van de 3-mastschoener “Alida” ex Dorothea, gebouwd in 1862 te Sunderland, 336 ton o.m., vermoedelijk varend als kapitein/eigenaar vanuit Delfzijl. Het schip werd in 1888 verkocht naar Denemarken;

*    1889 t/m 1895 van de 3-mastschoener “Alida” ex Woldemir; gebouwd in 1871 te Gutmansbach, 323 ton o.m., varend als kapitein/eigenaar vanuit Delfzijl. In 1899 gestrand bij Frederikshavn;

*    1894 t/m 1898 op de bark “Fortuna”, gebouwd in 1863 te Elbing, 428 ton o.m., varend als kapitein/eigenaar vanuit Delfzijl;

*    1900 t/m 1903 van de 3-mastschoener “Adelaar”, ex Allegro, gebouwd in 1859 te Stettin, 301 ton o.m., varend voor A.van Dijk te Delfzijl. Het schip is in 1903 gestrand bij Warnemünde en wrak geraakt.

 

Navolgende monsterrollen zijn in het Gemeentearchief van Delfzijl

Monsterrol 1858-64, 22 mei 1858, kof “Geziena Ida”, kapitein Geert Mensinga Taaij, geen leeftijd vermeld uit Farmsum. Voorts 2 koks waaronder Bernard Geertsema, 14 jaar uit Farmsum en 2 matrozen;

Monsterrol 1862-11, 24 februari 1862, kof “Union”, kapitein Jan B.Boer, 31 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman K.B.Boer, 25 jaar uit Delfzijl, kok en de matroos B.H.Geertsema, 17 jaar uit Farmsum;

Monsterrol 1863-12, 26 februari 1863, kof “Trekvogel”, kapitein Hindrik Freese, 29 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Klaas B.Boer, 26 jaar uit Delfzijl, kok, matroos B.H.Geertsema, 18 jaar uit Delfzijl en een lichtmatroos;

Monsterrol 1864-14, 02 maart 1864, schoenerkof “Trekvogel”, kapitein Hendrik Freese, 30 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Bernard H.Geertsema, 19 jaar uit Delfzijl, kok, matroos en lichtmatroos;

Monsterrol 1865-6, 04 maart 1865, kof “Trekvogel”, kapitein Hindrik Freese, 31 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Bernard Geertsema, 21 jaar uit Farmsum, kok, matroos en een lichtmatroos;

Monsterrol 1865-76, 29 juli 1865, kof “Cornelia”, kapitein Tjaart Jentsema, 36 jaar uit Appingedam. Voorts stuurman Bernardus Geertsema, 22 jaar uit Farmsum en een matroos;

Monsterrol 1865-108, 28 december 1865, galjoot “Afien Smit”, kapitein Nanne H.Boswijk, 36 jaar uit Nieuwe Pekela. Voorts stuurman Arent Postema, 38 jaar uit Delfzijl, kok, 2 matrozen waaronder Bernard Geertsema, 22 jaar uit Farmsum en 2 lichtmatrozen;

Monsterrol 1867-4, 12 februari 1867, kof “Weea”, kapitein Sjouke Wortel, 43 jaar uit Delfijl. Voorts stuurman Bernard Geertsema, 23 jaar uit Farmsum, kok, matroos en lichtmatroos;

Monsterrol 1867-47, 31 mei 1867, schoener `Felicitas`, kapitein Gerhardus van der Werff, 55 jaar uit Farmsum. Voorts kok en de matroos Bernard H.Geertsema, 23 jaar uit Farmsum;

Monsterrol 1870-90, 14 oktober 1870, brik “Pelikaan”, kapitein Willem A. de Jonge, 26 jaar uit Appingedam. Voorts stuurman Bernard Hendrik Geertsema, 26 jaar uit Farmsum, kok, 4 matrozen en een lichtmatroos;

Monsterrol 1871-19, 06 maart 1871, brik “Pelikaan”, kapitein Willem A. de Jonge, 26 jaar uit Appingedam. Voorts stuurman Bernardus Geertsema, 26 jaar uit Farmsum, kok, zeilmaker, 3 matrozen en een lichtmatroos;

Monsterrol 1871-34, 12 april 1871, schoener “Pelikaan”, kapitein Willem A. de Jonge, 26 jaar uit Appingedam. Voorts stuurman Bernardus Geertsema, 26 jaar uit Farmsum, kok en 4 matrozen

 

Monsterrol 1872-13, 29 februari 1872, kof “Alida”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 27 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Hindrik Wijngaard, 30 jaar uit Termunten, kok en lichtmatroos;

Monsterrol 1873-6, 24 februari 1873, kof “Alida”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 28 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Hindrik Wijngaard, 31 jaar uit Termunten, kok, matroos en een lichtmatroos;

Monsterrol 1874-14, 28 februari 1874, kof “Alida”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 30 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Luitje Asterling, 37 jaar uit Delfzijl, kok, matroos en lichtmatroos;

Monsterrol 1874-97, 20 juli 1874, kof “Alida”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 30 jaar uit Delfzijl. Voorts een matroos;

Monsterrol 1874-137, 17 september 1874, kof “Alida”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 30 jaar uit Delfzijl. Voorts kok en een matroos;

Monsterrol 1875-11, dd 08 maart 1875, kof “Alida”, kapt. Bernard Hendrik Geertsema, 31 jaar uit Delfzijl, stuurman Albert van Dijk, 23 jaar uit Delfzijl, matroos en een lichtmatroos;

 

Monsterrol 1876-7, 22 februari 1876, brik “Nimrod”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 32 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Albert van Dijk, 24 jaar uit Bierum, kok en een lichtmatroos;

Monsterrol 1876-96, 08 juni 1876, brik “Nimrod”, kapitein Bernard Hendrik Geertseema, 32 jaar uit Delfzijl. Voorts kok, 2 matrozen en een lichtmatroos;

Monsterrol 1876-170, 04 september 1876, brik “Nimrod”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 33 jaar uit Delfzijl. Voorts 3 matrozen en 2 lichtmatrozen;

Monsterrol 1877-20, 07 maart 1877, brik “Nimrod”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 33 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Fokke Westerveld, 44 jaar uit Appingedam, kok, 4 matrozen en een lichtmatroos;

Monsterrol 1878-12, 26 februari 1878, brik “Nimrod”, kapitein Bernard Geertsema, 33 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Albert de Jonge, 54 jaar uit Farmsum, kok, 3 matrozen en een lichtmatroos;

Monsterrol 1879-21, 26 maart 1879, brik “Nimrod”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 34 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Albert de Jonge, 54 jaar uit Farmsum, kok, 2 matrozen en 2 lichtmatrozen;

Monsterrol 1879-114, 19 augustus 1879, brik Nimrod”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 35 jaar uit Delfzijl. Voorts 2 matrozen;

Monsterrol 1880-45, 07 april 1880, brik “Nimrod”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 36 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Albert de Jonge, 56 jaar uit Farmsum, kok en 4 matrozen;

 

Monsterrol 1881-41, 07 april 1881, bark “Dorothea”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 37 jaar uit Delfzijl. Voorts 1^ste stuurman Hiddo Tonnis Bos, 40 jaar uit Delfzijl, 2^de stuurman Klaas Jans Vos, 46 jaar uit Delfzijl en 2 koks;

Monsterrol 1881-86, 11 augustus 1881, bark “Dorothea”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 36 jaar uit Delfzijl. Voorts kok, 2 matrozen en een lichtmatroos;

Monsterrol 1882-3, 27 januari 1882, bark “Dorothea”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 38 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Albert de Jonge, 58 jaar uit Farmsum, kok, 4 matrozen en een lichtmatroos;

Monsterrol 1883-27, 16 maart 1883, schoener “Dorothea”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 39 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Albert E. de Jonge, 59 jaar uit Farmsum, kok, 3 matrozen en 2 lichtmatrozen;

Monsterrol 1883-57, 16 juni 1883, schoener Dorothea”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 38 jaar uit Delfzijl. Voorts een kok en een matroos;

Monsterrol 1884-6, 07 februari 1884, schoener “Dorothea”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 39 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Remmelt van Linge, 40 jaar uit Delfzijl, kok, 4 matrozen en een lichtmatroos;

 

Monsterrol 1885-27, 31 maart 1885, bark “Alida”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 41 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Ailt van der Veen, 52 jaar uit Farmsum, kok, 3 matrozen, lichtmatroos, dekjongen en een kajuitwachter;

Monsterrol 1886-14, 31 maart 1886, schoener “Alida”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, geen leeftijd vermeld uit Delfzijl. Voorts stuurman Harmannus Meijer, 43 jaar uit Delfzijl, kok, 3 matrozen, lichtmatroos en een dekjongen;

Monsterrol 1886-50, 30 juni 1886, schoener “Alida”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 42 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Derk Sybolt Knappers, 35 jaar uit Veendam, kok, 4 matrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1887-2, 04 februari 1887, schoener “Alida”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 42 jaar uit Delfijl,. Voorts stuurman Jan Bos, 34 jaar uit Farmsum, kok, 3 matrozen en 2 lichtmatrozen;

Monsterrol 1887-106, 08 oktober 1887, schoener “Alida”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 42 jaar uit Delfzijl. Voorts matroos en een lichtmatroos;

 

Monsterrol 1888-30, 07 april 1888, bark “Amanda”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 45 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Renger Bos, 26 jaar uit Delfzijl, kok, 3 matrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1888-78, 21 augustus 1888, bark “Amanda”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 44 jaar uit Delfzijl. Voorts zeilmaker, kok en een lichtmatroos;

 

Monsterrol 1889-4, 14 januari 1889, schoener “Alida”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 45 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Renger Bos, 26 jaar uit Delfzijl, kok en 2 matrozen;

Monsterrol 1889-39, 29 maart 1889, schoener “Alida”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 45 jaar uit Delfzijl. Voorts kok, 2 lichtmatrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1889-86, 20 juli 1889, schoener “Alida”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 45 jaar uit Delfzijl. Voorts 2 matrozen en een lichtmatroos’

Monsterrol 1890-12, 10 maart 1890, schoener “Alida”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 45 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Cornelis Borst D^z, 46 jaar uit Farmsum, kok, 3 matrozen en 2 lichtmatrozen;

Mosterrol 1891-34, 24 maart 1891, schoener “Alida”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 47 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Cornelis Borst, 47 jaar uit Farmsum, kok, matroos, matroos/timmerman, 3 lichtmatrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1891-65, 06 juli 1891, schoener “Alida”, kapitein Bernard Geertsema, 47 jaar uit Delfzijl. Voorts kok, matroos, lichtmatroos en kajuitwachter;

Monsterrol 1891-85, 31 augustus 1891, schoener “Alida”, kapitein Bernard Geertsema, 46 jaar uit Delfzijl. Voorts kok en een lichtmatroos;

Monsterrol 1892-22, 18 maart 1892, schoener “Alida”, kapitein Bernard Geertsema, 47 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Cornelis Borst, 48 jaar uit Farmsum, kok, 2 matrozen, matroos/timmerman en 2 lichtmatrozen;

Monsterrol 1892-75, 15 augustus 1892, schoener “Alida”, kapitein Bernard Geertsema, 48 jaar uit Delfzijl. Voorts 2^de stuurman Harko Geertsema, 19 jaar uit Delfzijl;

Monsterrol 1893-25, 18 maart 1893, schoener “Alida”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 48 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Cornelis Borst, 49 jaar uit Farmsum, kok, 4 matrozen, lichtmatroos en een dekjongen;

Monsterrol 1894-36, 27 maart 1894, bark “Fortuna”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 50 jaar uit Delfzijl. Voorts kok, matroos en lichtmatroos;

 

Monsterrol 1894-64, 25 juni 1894, bark “Amanda”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, geen leeftijd vermeld uit Delfzijl en een niet met rang aangeduid bemanningslid;

 

Monsterrol 1895-37, 06 april 1895, bark “Fortuna”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 51 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Freerk Teerling, 46 jaar uit Delfzijl, kok, 3 matrozen, 4 lichtmatrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1895-76, 11 juli 1895, bark “Fortuna”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 51 jaar uit Delfzijl. Voorts 2 matrozen;

Monsterrol 1896-34, 20 maart 1896, bark “Fortuna”, kapitein Bernard Geertsema, 51 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Freerk Janssen Teerling, 47 jaar uit Farmsum, kok, 3 matrozen, 4 lichtmatrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1896-73, 06 juli 1896, bark “Fortuna”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 52 jaar uit Delfzijl. Voorts 2 matrozen en een lichtmatroos;

Monsterrol 1896-91, 31 augustus 1896, bark “Fortuna”, Bernard Geertsema, 52 jaar uit Delfzijl. Voorts een matroos en een kok;

Monsterrol 1897-4, 20 februari 1897, bark “Fortuna”, kapitein Bernard Geertsema, geen leeftijd vermeld uit Delfzijl. Voorts een niet met rang vermeld bemanningslid;

Monsterrol 1897-43, 21 april 1897, bark “Fortuna”, kapitein Bernard Geertsema, 52 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Jan van Buuren, 23 jaar uit Delfzijl, zeilmaker, kok, 3 matrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1898-20, 04 maart 1898, bark “Fortuna”, kapitein Bernard H.Geertsema, 53 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Jan Rab, 26 jaar uit Vlieland, kok, 5 matrozen, lichtmatroos en een dekjongen;

Monsterrol 1899-2, 25 januari 1899, bark “Fortuna”, kapitein Bernard Geertsema, geen leeftijd vermeld uit Delfzijl. Voorts een niet met rang vermeld bemanningslid;

Monsterrol 1899-8, 22 februari 1899, schoener “Alida”, kapitein Bernard Hendrik Geertsema, 54 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman Eppe Geertsema, 20 jaar uit Delfzijl, kok, 2 matrozen en 3 lichtmatrozen;

 

Monsterrol 1900-16, 21 april 1900, bark “Fortuna”, kapitein Bernard Geertsema, geen leeftijd vermeld uit Delfzijl. Voorts een niet met rang vermeld bemanningslid;

Monsterrol 1900-42, 23 april 1900, schoener “Adelaar”, kapitein Bernard H.Geertsema, 56 jaar uit Delfzijl. Voorts 1^ste stuurman E.Geertsema, 21 jaar uit Delfzijl, 2^de stuurman H.Schuitema, 19 jaar uit Delfzijl, bootsman, 3 matrozen en een lichtmatroos;

Monsterrol 1900-76, 24 september 1900, schoener “Adelaar”, kapitein B.H.Geertsema, 56 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman E.Geertsema, 22 jaar uit Delfzijl, 5 matrozen en een lichtmatroos;

Monsterrol 1901-22, 02 april 1901, schoener “Adelaar”, kapitein B.H.Geertsema, 57 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman C.Broekema, 59 jaar uit Oude Pekela, kok, lichtmatroos/zeilmaker, 3 matrozen, lichtmatroos en een dekjongen’

Monsterrol 1902-4d, 19 maart 1902, bark “Fortuna”, kapitein Bernard Geertsema, leeftijd niet vermeld uit Delfzijl. Voorts een niet met rang vermeld bemanningslid;

Monsterrol 1902-25, 19 april 1902, schoener “Adelaar”, kapitein B.H.Geertsema, 58 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman C.Broekema, 60 jaar uit Oude Pekela, kok, 3 matrozen en 2 lichtmatrozen;

Monsterrol 1902-28b, 22 mei 1902, schoener “Adelaar”, kapitein B.H.Geertsema, geen leeftijd vermeld uit Delfzijl. Voorts een niet met rang vermeld bemanningslid;

Monsterrol 1903-15, 30 maart 1903, schoener “Adelaar”, kapitein B.H.Geertsema, 59 jaar uit Delfzijl. Voorts stuurman C.Broekema, 61 jaar uit Oude Pekela, kok, zeilmaker, 3 matrozen en een dekjongen;

Monsterrol 1904-27b, 05 mei 1904, bark “Fortuna”, kapitein Bernard H.Geertsema, leeftijd niet vermeld uit Delfzijl. Verder geen bemanningsleden genoemd;

Monsterrol 1904-27d, 07 mei 1904, schoener “Adelaar”, kapitein Bernard H.Geertsema, geen leeftijd vermeld uit Delfzijl. Voorts een niet met rang vemeld bemanningslid;

Samenvatting van de monsterrollen

1. Bernard Hendrik wordt ook vermeld als Bernard, Bernardus, Bernard H. en B.H.
2. Er zijn in totaal 70 monsterrollen vermeld op de website van het Noordelijk Scheepvaartmuseum te Groningen. Alle rollen zijn afkomstig uit het Gemeentearchief van Delfzijl.
3. De monsterrollen zijn gedateerd van 1858 t/m 1904 met als leeftijden 14 t/m 60 jaar. Zijn zeemanscarriëre heeft dus 46 jaar geduurd, een respectabele periode. Daar hij in 1915 is overleden, heeft hij na zijn zeemansloopbaan nog een “pensioensperiode “ gekend.
4. Als woonplaats is gedurende zijn subalterne rangen Farmsum opgegeven, zijn geboorteplaats. Vanaf het moment, dat hij gezagvoerder werd (en getrouwd was) is zijn woonplaats Delfzijl.
5. Het overzicht van de monsterrollen luidt:

      *    1858                kok op de kof “Geziena Ida”. G.M.Taaij                                                     14 jaar

      *    1862                matroos op de kof “Union”, kapt. J.B.Boer                                                           17 jaar

      *    1863                matroos op de (schoener)kof “Trekvogel”, kapt. H.Freese                        18 jaar

      *    1864-65          stuurman op de (schoener)kof “Trekvogel”, kapt. H.Freese                      19-21 jaar

      *    1865                stuurman op de kof “Cornelia”, kapt. T.Jentsema                                      22 jaar

      *    1865                matroos op de galjoot “Afiena”, kapt. N.H.Boswijk                                  22 jaar

      *    1867                stuurman op de kof “Weea”, kapt. S.Wortel                                                23 jaar

      *    1867                matroos op de schoener “Felicitas”, kapt. G. van der Werff                      23 jaar

      *    1870-1871      stuurman op de brik “Pelikaan”, kapt. W.A. de Jonge                                26 jaar

 

      *    1872-1875      kapitein op de kof “Alida”                                                                              27-31 jaar

      *    1776-1880      kapitein op de brik “Nimrod”                                                                         32-36 jaar

      *    1881-1884      kapitein op de bark/schoener “Dorothea”                                                    37-39 jaar

      *    1885-1887      kapitein op de bark/schoener “Alida”                                                           41-42 jaar

      *    1888                kapitein op de bark “Amanda”                                                                      45 jaar

      *    1889-1893      kapitein op de schoener “Alida”                                                                    45-48 jaar

      *    1894                kapitein op de bark “Fortuna”                                                                       50 jaar

      *    1894                kapitein op de bark “Amanda”                                                                      50 jaar

      *    1895-1900      kapitein op de bark “Fortuna”                                                                       51-56 jaar

`     *    1900-1901      kapitein op de schoener “Adelaar”                                                                56-57 jaar

      *    1902                kapitein op de bark “Fortuna”                                                                       58 jaar

      *    1902-1903      kapitein op de schoener Adelaar”                                                                            58-59 jaar

      *    1904                kapitein op de bark “Fortuna”                                                                       60 jaar

      *    1904                kapitein op de schoener “Adelaar”                                                                60 jaar

6. In zijn carrière deed Bernard ervaring op van kleinere schepen zoals een kof, tot aan grotere driemasters. Opvallend is ook dat hij na een reis als stuurman op een kof, weer terugging naar de rang als matroos op een wat groter schip. Is dat als een leerperiode te zien?

      Aan het eind van zijn loopbaan wisselde hij frekwent van schip, maar het is ook mogelijk dat hij soms geen effectieve reizen maakte, maar toezicht had op een opgelegd schip. Het gering aantal bemanningsleden, vermeld op de monsterrol, duiden op die situatie

 

Overige bijzonderheden

In 1863 was het schip (FortunaI bij de werf van Gustav Fechter, gelegen op de Klugenbauholzhof, in Elbing (Oost-Pruisen) van stapel gelopen. … De bark was geschikt voor de vaart op de Atlantische Oceaan en gebouwd voor een zogenaamde “Partenrederei”, waarin in 1894 als partners deelnamen: de koopman en consul Fritz Dultz, de kapitein Eugen Neumann, de zeilmaker Peter Leidtke - allen uit Pillau -, alsmede de machinefabrikant Ferdinant Schichau uit Elbing en de kapitein Heinrich Rudolf Unruh uit Balga. De laatste had van 1886 tot 1894 over het schip het commando gevoerd. Door het overlijden van kapitein Neumann had men besloten de bark te verkopen. De Delfzijlster reder Bernard Hendrik Geertsema bereikte met de aandeelhouders een accoord. De verkoop vond te Pillau plaats op 18 april 1894 (voor 8500 DM) … De bark werd aanvankelijk gevoerd door kapitein/eigenaar B.H.Geertsema, doch later kreeg kapitein L.Veldman hierover het commando … ^{097-p.146 en volgende}.

 

       In Mast⁰⁹⁷ is een tabel vermeld uit het Jaarverslag van de Kamer van Koophandel te Delfzijl uit 1891, waarin schepen met verdere bijzonderheden zijn vermeld.

“Alida   B.H.Geertsema   3/mschooner   323 ton brt   gebouwd in 1871   reeder B.H.Geertsema te Delfzijl.”

 

Harlinger Courant 07 maart 1878, Scheepvaartberichten⁰⁹⁶

Uitgegaan:

Delfijl (zeilklaar) 25 Febr. Nimrod, B.H.Geertsema, Gloucester.”

 

NRC 30 maart 1894¹¹⁴

Delfzijl, 28 maart. Het Duitse barkschip FORTUNA, groot 428 ton, gebouwd in 1863, is voor 8500 mark aangekocht door kapt. B.H. Geertsema alhier.

 

Provinciale Groninger Courant 17 januari 1898¹¹⁴

Delfzijl, 13 januari. De alhier liggende schepen JAN SIEVERT, kapitein P. Arkema, en DIEWERDINA, kapitein N. Arkema, zijn reeds bevracht met juffers van Hernösand naar Delfzijl. De VRIENDSCHAP, kapitein Kayzer, te Papenburg liggende, is vandaar met cokes bevracht naar Christiania (opm: Oslo) en het schip FORTUNA, kapitein Geertsema, is bezig om hier turfstrooisel te laden voor Engeland.

 

Provinciale Groninger Courant 22 maart1898¹¹⁴

Delfzijl, 19 maart. De te Leith liggende Nederlandse bark FORTUNA, kapitein tevens reder B.H. Geertsema, krijgt tot gezagvoerder L. Veldman, van het thans hier gesloopt wordende schip OLDAMBT. De heer Geertsema blijft boekhouder.

 

NRC 02 april 1899¹¹⁴

Delfzijl, 31 maart. Volgens alhier ontvangen berichten, is het Nederlandse schip ALIDA, kapt Geertsema, als geheel verloren te beschouwen.

 

Provinciale Groninger Courant 06 december 1899¹¹⁴

Delfzijl, 6 december. Het Nederlandse 3-mast schoenerschip ADELAAR, groot 295 bruto registerton, gevoerd geweest door kapt. Middel, is onderhands aangekocht door de heren B.H. Geertsema, scheepskapitein, en A. van Dijk, scheepsmakelaar, beide te Delfzijl. Prijs geheim.

 

Dagblad Scheepvaart 19 maart 1902¹¹⁴

Delfzijl, 18 maart. De Nederlandse brik GUSTAVA is verkocht aan de heer B. Geertsema, boekhouder A. van Dijk, alhier. Kapitein wordt C. Borst Dzn.