Familiegegevens en opleiding

Martinus Harkema werd geboren te Groningen op 23 december 1800 en overleed in 1846.

Hij trouwde met Janna Petronella Bax, geboren te Amsterdam op 12 juni 1814. en overleden op 02 augustus 1881

In het Amsterdamse Stadsarchief zijn geen huwelijksgegevens gevonden in de tienjarentafels 1833-1852

Ten tijde van het overlijden van Martinus in 1846 wordt Rotterdam als woonplaats opgegeven.¹¹⁸

 

Martinus Harkema werd geboren op 23 december 1799 te Groningen. Hij overleed op 19 januari 1846 als gezagvoerder aan boord van de “Edouard”, zeilende in de Zuider-Atlantische Oceaan, 31^o39’Zbr. en 12^o28’OL, op reis van Batavia naar Rotterdam, na een langdurige hartziekte en bijkomende borstwaterzucht⁰⁰⁵.

 

Lidmaatschap zeemanscollege(s)

M.Harkema (adres kapt. G.Drayer) werd met nr.366 effectief lid van Zeemanshoop per 02 juli 1833 op voorspraak van C.Koert. Zijn schip was de "Generaal Chassé"⁰⁰².

In de Algemene Vergaderingen van 25 juni/02 juli 1833 van het College Zeemanshoop werd voorgedragen/benoemd tot effectief lid Martinus Harkema, oud 33 jaar, met als adres kapt. B. Drayer “op het water”, voerend het schip Generaal Chassé,op voordracht van kapitein C.Koert. Zijn vlagnummer werd 366⁰²³.

Hij was effectief lid van “Zeemanshoop”met vlagnummer 366 van 1833 t/m 1836 en met vlagnummer 253 van 1836 t/m 1846.

Hij werd deelnemer van Weldadig Zeemans Fonds van Zeemanshoop per 01 oktober 1835. "de kapitein voor een andere haven dan Amsterdam varende bet. ingev^e. Art 35 dubbele contr. of voor Donⁱ ¦30,-"⁰⁰³.

 

M.Harkema was met vlagnummer 68 in de periode 1828-1830 lid van het Antwerpse zeemanscollege “Tot Nut der Zeevaerd”¹⁰⁸.

In de Amsterdamsche Almanak van 1830 en 1831 staan ledenlijsten van het Antwerpse zeemanscollege waarin opgenomen een M.Harkema met vlagnummer 68.

 

M.Harkema was met vlagnummer R31 in de periode 1833 t/m 1846 effectief lid van het Rotterdamse zeemanscollege Maatschappij tot Nut der Zeevaart⁰⁵⁸.

 

M.Harkema was met vlagnummer 38 lid van het Dordtse zeemanscollege “Tot Nut van Handel en Zeevaart” in de periode 1832 t/m 1846. In de notulen van de Bestuursvergadering dd 07 april 1832 van het College staat echter dat kapitein M.Harkema “zullende voeren voor n^o vlag 6”. In de notulen dd 27 juli 1832 wordt gemeld dat het lid kapitein J.van Driesten vlag D6 zal voeren “welke door kapitein Harkema te zijnen behoeve wordt afgestaan.”. Kapitein Harkema voerde daarna nummer 38.^64a

 

Martinus Harkema zou dus van 4 zeemanscolleges effectief lid zijn geweest. Hoe zou hij dat met zijn vlagvoering aan boord hebben gedaan?

 

Opmerkingen in verband met Zeemanscollege(s)

In de notulen van de Bestuursvergadering van Zeemanshoop dd 30 april 1846 staat een aanvrage om een uitkering van de weduwe van kapitein M.Harkema, geb. J.Bax. Dezee wordt haar in de vergadering van 28 mei 1846 voor haar en 2 kinderen toegekend met ingang van 01 februari 1846.⁰⁴².

In de notulen van de Bestuursvergadering van Zeemanshoop dd 30 oktober 1873 vraagt G.Monkhorst “inlichtingen verzoekende omtrent de achterstallige uitkeering van de Wed. M.Harkem geb. Bax.”⁰⁴².

 

In de notulen van de Algemene Vergadering van Zeemanshoop dd 02 juni 1846 staat de aanvrage van de weduwe van kapitein M.Harkema om een uitkering welke per 01 februari 1846 wordt toegestaan voor haar en twee kinderen.⁰²³.

 

In de Jaarverslagen 1849 en 1851 van de Maatschappij tot Nut der Zeevaart (Maritiem Museum, Rotterdam) staat in de Rekening van Ontvangst en Uitgaaf vermeld dat de weduwe M.Harkema uitkeringen krijgt van f 203,- resp. f 205,60 voor onderstand en schoolgeld van haar en haar 2 kinderen. In 1855 was de uitkering f 195,20 voor haar en twee kinderen incl. schoolgeld; in 1858 f 190,- voor haar en twee kinderen zonder schoolgeld en in 1859 f 177,50 voor haar en twee kinderen, waarvan één voor 4½ maand⁰⁵⁸.

 

In een kasboek van het Dordtse zeemanscollege “Tot Nut van Handel en Zeevaart” staat per 01 maart 1846 de uitgave van f 100,-,- aan de weduwe Harkema.^064b

 

De schepen van de kapitein

In Ledenlijsten de Dortse zeemansalmanak (Stadsarchief Dordrecht, inv. 93, nrs 16-33) staat M.Harkema als gezagvoerder⁰⁶⁴:

* 1837                          fregat “Generaal Chassé”                              boekhouder Roelands & C^o te Rotterdam

*1842 t/m 1846          fregat “Eduard                                                boekhouder Roelands & C^o te Rotterdam

 

lidmaatschap College Zeemanshoop te Amsterdam⁰⁰¹

vlagnummer                    jaren           type                  scheepsnaam                      naam reder/boekhouder

        366                       1833-1835     fregat               de Generaal Chassé           J.Roelands te Rotterdam

        253                       1836-1838     fregat               de Generaal Chassé           idem

                                      1839-1845     fregat               Edouard                              J.Roelands & C^o te Rotterdam

 

Bouma⁰²⁵ vermeldt M.Harkema als gezagvoerder gedurende:

*    1834 t/m 1839 op het 3/m schip “Generaal Chassé”, gebouwd in 1827 te Rotterdam, 612 ton o.m., varend voor J.Roelants & C^o te Rotterdam;

*    1840 t/m 1846 op het 3/m schip “Edouard”, gebouwd in 1841 te Schiedam, 706 ton o.m., varend voor J.Roelants & C^o te Rotterdam.

 

Op 6 november 1832 kocht in Antwerpen de firma J. Roelants & Co, kooplieden en scheepsreders te Rotterdam, per onderhandse akte 3/4^e aandeel in de RAYMOND. Hiervoor werd een prijs betaald van in totaal NLG 27.000, waarmee de waarde van het gehele schip werd vastgesteld op NLG 36.000.

Dit eigendom werd op 2 maart 1833 te Rotterdam geregistreerd in deel 21, folio 103, recto, vak 2 en volgende.

Vermoedelijk werd het schip in maart 1833 verdoopt in GENERAAL CHASS?.

In de akte staat de naam Franciscus Biolley; hij tekent echter als François Boilley.^marhisdata

 

Overige bijzonderheden

Jan Andries Knaap werd vanuit de Amsterdamse Kweekschool voor de Zeevaart als ligtmatroos geplaatst op de "Generaal Chassé" onder kapitein Harkema op twee reizen vanuit Rotterdam naar Batavia en wel op 19 juli 1833 (terug 01 juni 1834) en 19 augustus 1834 (terug 03 september 1835)^004-532/1686.

 

M.Harkema verzorgde per 04 mei 1838 vanuit Hellevoetsluis met de “Generaal Chassé” een troepentransport van 3 officieren en 8 manschappen. Hij arriveerde op 09 augustus 1838 na 97 dagen te Batavia⁰⁶⁵.

 

‘ELIZA’ (brik, 149 ton/ ook wel 160 ton)

182                         6gebouwd in Antwerpen

                                15/11 , kapt. Jacometti, in Antwerpen uit Havana met o.a.lading voor NHM.

1827                      22/3                  -“-                  -“-                  -“-

1828                      28/11 survey in Antwerpen, kapt. Loyarts, kopergeklonken, komt van Batavia

1830 5/03             M.Harkema, in Antwerpen uit Valparaiso (doch niet vermeld in Valparaiso)

1831                      jan. Liggend in Antwerpen

Het is weer een brik die al meer reizen op Zuid-Amerika gemaakt heeft en nu de Westkust eens gaat proberen. Uit de bronnenopgave van de Universidad Maritima, komt mij voor dat het register van scheepsbewegingen in Valparaiso e.a. havens van 1829 ontbreekt. Dit kan de oorzaak zijn dat enkele schepen, zoals de ‘Eliza’, in Antwerpen vermeld worden als binnenkomend uit Valparaiso maar in Valparaiso niet vermeld staan.

De naam Harkema hebben we eerder gezien bij de ‘Lima Packet’, doch met B.G. als voorletters. Is er in Antwerpen een kapiteinscollege geweest waarvan de ledenlijsten misschien nog te raadplegen zijn?¹⁰⁰

 

Brik ELIZA, kapitein M.Harkema, op 5 maart 1830 in Antwerpen uit Valparaiso, in welke plaats echter geen registratie van aankomst of vertrek***. Zullen twee rondingen zijn geweest, resp. O-W en W-O.

*** Het nog aanwezige deel van het havenregister in Valparaiso begint in oktober 1827 en het jaar 1829 ontbreekt. ^100a

Zie ook referente 121

 

NAVOLGENDE KRANTENBERICHTEN NAAR MARHISDATA

Algemeen Handelsblad mei 1833

Te Rotterdam in lading naar Batavia het Nederlandse gekoperd Fregatschip GENERAAL CHASS?, kapt. Martinus Harkema, Boekhouder J. Roelandts, Rotterdam.

 

Rotterdamsche Courant 07 januari 1837¹¹²

Rotterdam, 6 januari. Den 9 september 1836 lagen te Batavia ter rede:

Nederlandse schepen RESOLUTIE, APOLLO, MARIA, JOEDEL BARIE, MEDORA, BOEROONG, WIJNHANDEL, SCHOON VERBOND, PEKALONGAN, GENERAAL CHASS?.

(opm: sterk bekort)

 

Rotterdansche Courant 04 februari 1837

Rotterdam, 3 februari. De Javasche Couranten tot den 8 oktober behelzen o.a het volgende:

Te Batavia lagen ter rede de Nederlandse schepen ZAANSTROOM, NEÊRLANDS KONINGIN, RHOON EN PENDRECHT, MERCURY, GENERAAL CHASS?.

(opm: sterk bekort)

 

Rotterdamsche Courant 14 februari 1837

Te Rotterdam in lading liggende schepen naar:

Batavia, met zeer goede inrichtingen voor passagiers:

Het Fregatschip GENERAAL CHASS?, kapt. M. Harkema, om 28 maart te vertrekken.

(opm: sterk bekort)

 

Rotterdamsche Courant 14 maart 1837

Rotterdam, 13 maart. In de Javasche Couranten tot den 16 november 1836 vindt men:

Ter rede van Sourabaya lagen den 9 november de Nederlandse schepen SINGAPOERA, PETRUS, NEÊRLANDS KONINGIN en GENERAAL CHASS?. (opm: sterk bekort)

 

Rotterdamsche Courant 25 april 1837

Rotterdam, 24 april. In de Javasche Courant tot den 7 december 1836 vindt men het volgende:

Te Sourabaya lagen ter rede de Nederlandse schepen SINGAPOERA, GENERAAL CHASS?. (opm: sterk bekort)